|

Lược
sử Giáo họ Kim Lan
Làng Kim Lan (tên Nôm là làng Sươn) được thành lập từ rất sớm.
Theo lưu truyền dân gian, thời Hùng Vương thứ 18, công chúa Tiên
Dung có lần từ Kinh đô Việt Tŕ theo sông Hồng qua địa phận làng Kim
Lan, thấy cảnh sơn thuỷ hữu t́nh đă dừng lại nghỉ ngơi trước khi về
làng Chử Xá gặp Chử Đồng Tử. Năm 40 sau Công nguyên, một cánh quân
của Hai Bà từ Luy Lâu đến tập kết tại Kim Lan, rồi vượt sông Hồng
sang Long Biên tiếp tục truy quét quân thù.
Kim Lan là họ lẻ thuộc giáo xứ Tử Đ́nh. Nằm cách nhà xứ khoảng
13km về hướng Tây Nam, giáo họ Kim Lan nằm trong khu vực những làng
gốm cổ có tiếng cùng với Bát Tràng cũng như các làng nghề gốm khác.
Nhà thờ Kim Lan ngày nay thuộc thôn Đoàn Kết, xă Kim Lan, huyện Gia
Lâm, thành phố Hà Nội.
Làng Kim Lan tục gọi là Sươn, nằm ở bờ Bắc sông Nhị Hà, trước năm
1945 thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh.
Xă Kim Lan ngày nay có diện tích 2,92km2, chạy từ phía Bắc giáp sông
Bắc Hưng Hải đến phía Nam là bến đ̣ Vân Đức dài khoảng 1596m. Phía
Đông giáp với xă Xuân Quan (huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên), phía
Tây giáp với sông Hồng, bên kia sông là thôn Lĩnh Thúy thuộc phường
Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai.
Người dân Kim Lan theo đạo từ rất sớm. Theo tương truyền kể lại,
vào khoảng năm 1867, cụ tổ họ Trương và một số người trong làng Kim
Quan đi lên Bắc Ninh, Bắc Giang buôn bán. Một lần, trên đường về đến
làng Cẩm, huyện Từ Sơn thuộc tỉnh Bắc Ninh, th́ gặp trời mưa to, gió
lớn bèn xin vào làng Cẩm ở trọ qua đêm. Các cụ được người dân thôn
Cẩm đón tiếp nhiệt t́nh. Cảm cái ơn ấy, sáng hôm sau, trước lúc chia
tay, các cụ đă mời các sơ khi nào có dịp ghé thăm làng. Không quản
ngại khó khăn và xa xôi đường xá thời ấy, vài ngày sau, các sơ đă về
thăm Kim Quan. Thấy Kim Quan ở gần sông, có phong cảnh hữu t́nh, các
sơ muốn lập một họ đạo tại đó. Do cảm t́nh được nối kết từ trước,
một số cụ đă đồng ư gia nhập đạo Ki-tô. Từ đó, các cụ và con cháu họ
giáo lư và những điều cần trong đạo để sống đời Ki-tô hữu tốt lành.
Khoảng gần hai năm sau, các cụ được lănh nhận các bí tích gia nhập
đạo.
Năm 1869, đức Giám quản giáo phận Đông đă cho phép thành lập họ
đạo Kim Quan (Kim Lan ngày nay), thuộc giáo phận Đông Đàng Ngoài.
Năm 1870, cụ họ Trương khi đó mới 33 tuổi được Ṭa Giám Mục Bắc
Ninh giao cho làm trùm trưởng họ Kim Quan. Mấy năm sau, con cháu một
số họ khác trong làng cũng nhận biết về giáo lư Ki-tô giáo gắn bó
với đời sống đạo hạnh của người dân Việt nên đă xin gia nhập đạo.
Tính đến 1883 khi thành lập giáo phận Bắc Ninh, giáo họ Kim Quan đă
có 06 ḍng họ gia nhập đạo gồm: Họ Trương, họ Đặng, họ Nguyễn, họ Lê,
họ Đỗ và họ Đào.
Năm 1915, để có nơi cho các cha về dâng lễ và quy tụ cộng đoàn
đọc kinh cầu nguyện, người dân trong giáo họ đă góp công, góp của
làm nên ngôi nhà thờ 5 gian tại khi đất cụ Tư Tập ở (hiện nay là chỗ
nhà ông Pháp) và nhà cụ Ḥa (nay là nhà cụ Chương đang ở).
Năm 1920, họ đạo Kim Quan đă đông đảo hơn về số nhân danh, nhà
thờ và khuôn viên cần được xây dựng ở nơi có vị trí thuận lợi hơn
nên đă đổi 5 sào Bắc Bộ cho cụ Quư Thạnh ở xóm Chùa để lấy 4 sào 7
thước ở vị trí nhà thờ hiện nay.
Năm 1931, cha Đaminh Toàn, chính xứ Tử Đ́nh bắt đầu đặt móng xây
dựng ngôi nhà thờ Kim Quan. Dự định nhà thờ có 7 gian và một ngọn
tháp, nhưng vào thời điểm đó, do nhiều nguyên nhân lịch sử nên công
việc không được hoàn thành.
Năm 1944, nhờ sự nhiệt t́nh và ủng hộ của bà con trong dân họ
cũng như những người không cùng tôn giáo, nên việc xây dựng nhà thờ
Kim Quan được tiếp tục. Đến cuối năm 1945, nhà thờ Kim Quan chính
thức xây dựng xong gồm 7 gian, dài 27m, rộng 11m, có tháp Gô-tích
kiểu Châu Âu. Thiết kế nhà thờ do thầy già Oanh vẽ, thợ mộc do cụ
phó Phong và thợ nề do cụ phó Tám làm thợ cả.
Từ năm 2000, nhà thờ họ Kim Lan có thêm hang đá xây dựng ở phía
phải sân nhà thờ rộng 40m2, ṿm hang đá sâu 9m, cao 10m. Hang đá
được xây ṿm cuốn bằng 1 vạn gạch và 100m3 đá hộc mua từ Ninh B́nh.
Đá mồ côi để trang trí hết 60m3 mua từ Băi Chẹ t́nh Ḥa B́nh.
Hiện nay, ngôi nhà thờ Kim Lan cũ đă được phá dỡ để xây dựng một
ngôi nhà thờ lớn hơn. Công tŕnh đă được khởi công ngày 28/12/2015.
Tổng diện tích là 504m2; chều dài 36m; chiều rộng 14m; chiều cao 16m
gồm 4 mái; tháp chuông 37m. Đến nay cũng đă gần hoàn thành.
Ngày nay, dù số lượng giáo dân trong giáo không chỉ khoảng gần
500 nhân danh, nhưng v́ là làng nghề cùng vị thế ven đô, nên số
lượng người di dân cư ngụ trong họ đạo cũng như tại các làng lân cận
khá đông. V́ thế, số người tham dự thánh lễ vào mỗi Chúa nhật cuối
tuần rất đông. Cùng với việc mục vụ chăm sóc bí tích và củng cố hội
đoàn trong giáo họ, thiết tưởng cũng cần chú ư đến việc giúp anh chị
em di dân được tháp nhập vào cộng đoàn mới. Thêm vào đó, với đặc
điểm sống giữa một vùng rộng lớn là anh chị em lương dân, nên chắc
hẳn việc người giáo dân Kim Lan cần làm là sống đức tin và làm triển
nở các giá trị Tin mừng nơi quê hương, giúp anh chị em chung quanh
nhận được vẻ đẹp của đạo Chúa Ki-tô cũng như những bài học giá trị
trong đời sống thường ngày.
Nguồn : Linh mục Chánh xứ Tư Đ́nh Giuse Trần Quang Thu (30/12/2019)
Chi tiết bổ sung xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com

|
|