
Lược sử Giáo
xứ Nam Viên
Lời mở
Nhân dịp thánh lễ tạ ơn thánh hiến nhà thờ , dâng kính Đức Mẹ vô
nhiễm nguyên tội (ngày 8/12/2008).
Sau đây xin viết lại giáo xứ Nam Viên đă có từ năm 1916-1917, nay
đă 92-93 năm. Cảm tạ hông ân Thiên Chúa và viết về xin được viết về
lược sử giáo xứ Nam Viên. Tổ biên tập giới thiệu đến quư vị, các cụ,
ông bà, anh chị em về thửa đất ph́ nhiêu cho hạt giống Tin Mừng được
gieo trồng và phát triển.
Qua nhiều năm biến cố thăng trầm nay nhờ ơn Chúa, cộng đoàn giáo
xứ đă lớn mạnh, đơm hoa kết trái và đang phát triển tốt đẹp, ngày
càng thêm hoa trái.
Từ nếp sống yêu thương và phục vụ của mọi thành phần dân Chúa
trong cộng đoàn, để cùng mọi người ca tụng t́nh thương của Chúa đă
ban cho giáo xứ bao nhiêu điều kỳ diệu và tốt đẹp qua bao nhiêu năm
nay.
Để tiếp truyền thống sống đạo tốt đẹp của ông bà tổ tiên, nhờ ơn
Chúa Thánh Thần, sự phù giúp của trái tim cực sạch Đức Mẹ và lời cầu
bầu của các Thánh.
Giáo xứ Nam Viên cùng các giáo xứ trong giáo phận Bắc Ninh cùng
tiến bước vững mạnh trong Hội Thánh Công Giáo.
Giáo xứ Nam Viên dâng lên giáo phận bản biên tập này, giáo xứ
chúng con kính dâng lên các Đấng bậc chủ chăn trong giáo phận. Kính
xin các Đấng bậc cầu nguyện cho giáo xứ chúng con, v́ đây là một nền
tảng khắc phục mọi bề khó khăn cùng mang nhau đi làm ăn mưu sống,
quê chúng con ở giáo phận Bùi Chu, tỉnh Nam Định từ năm 1916-1917.
Đầu tiên mới có 29,30 gia đ́nh, trên 100 nhân danh, mà đến nay đă có
180 gia đ́nh, hơn 800 nhân danh vẫn sinh sống với nhau trong ơn
nghĩa Chúa.
V́ vậy, giáo xứ chúng con phải hết sức trân trọng giữ ǵn phát
triển đức tin ấy trong cả cuộc đời con cháu mai sau.
Giáo xứ chúng con bằng niềm tin, yêu mến, vâng lời các Đấng bậc
trong giáo phận và Hội Thánh, giáo xứ chúng con xin dâng.
********************************************
Chi tiết chúng tôi xin biên tập để lưu giữ măi măi mai sau làm
cột mốc từ năm 1916-1917 tới giáo xứ Nam Viên ngày nay.
Giữa khoảng trăm năm c̣n người ghi lại,
Sau khoảng trăm năm ai nhớ mà ghi.
Nay chúng tôi xin biên tập lại, để mọi người, mọi ông bà, anh chị
em v́ nhiều người chúng ta chưa biết gốc ngọn, ông cha chúng ta đi
làm ấp, làm ruộng như thế nào, từ bao giờ, khởi đầu tiên ở thôn Nam
Viên này.
Ông cha chúng ta cùng ở một huyện, cùng một giáo xứ, cùng nhau đi
làm ăn sinh sống, mà lại toàn tân ṭng, là công giáo, rất hiếm lạ,
rất yêu thương; nói đến các cụ sinh ra chúng ta, mà chúng ta mà ai
c̣n sống nay cũng đă 70 tuổi (2009), th́ bố mẹ chúng ta cũng đă về
chầu Chúa, chỉ c̣n nấm mồ trong ḷng đất nghĩa trang Nam Viên này mà
thôi.
Vậy sao mà đi làm ấp làm ruộng:
I- V́ ông cha ḿnh ít ruộng không đủ việc nên mới hăng say rủ
nhau cùng đi làm ấp có nhiều ruộng, có trâu cày và có nhiều thuận
lợi.
II- V́ có ông Vũ Đ́nh Tuần(gọi là đội Tuần) là người công giáo
quê ở họ Cầu Cha nh, xứ Cổ Ra làm quản ấp cho ông Đỗ Đ́nh Tiến ở
thôn Điền, Tam Lộng, Vĩnh Yên. Ông Đỗ Đ́nh Tiến cho ông Vũ Đ́nh Tuần
về chiêu mộ những người công giáo ở xứ sở ḿnh đi làm ấp làm ruộng.
III- V́ ông chủ tên là Đỗ Đ́nh Tiến, ông bà là người công giáo,
có một cái ấp, có số ruộng 262 mẫu, ông bà chủ kén chọn ai là người
công giáo sẽ đến cấp ruộng và trâu cho để làm ăn.
Đây xin kể từ trước năm 1945.
Sau đây xin tŕnh bày sau năm 1945 Nam Viên cải tên như thế nào?
Trước năm 1945 th́ gọi là ấp Nội Viên v́ có một ông bà chủ ấp
đứng lên trông coi về công giáo th́ gọi là: họ Nội Viên.
Sau năm 1945, khi chính phủ ta dành lại được chính quyền, th́ các
cơ quan của huyện, xă cùng với nhân dân ấp Nội Viên họp bàn thống
nhất đổi tên như sau: V́ đă có làng Nội Viên, lại cả ấp Nội Viên hơi
vương vướng cho nên thay hai chữ của ấp Nội Viên, chữ ấp đổi là thôn,
chữ Nội đổi là Nam, tức là thôn Nam Viên. Từ đó không c̣n gọi là ấp
Nội Viên nữa, rồi cũng gọi là giáo họ Nam Viên, v́ thay chữ Nam – là
những người Nam Định đi làm ấp kể từ năm 1916-1917.
Khi ông Vũ Đ́nh Tuần về chiêu mộ, chiều theo ông chủ Đỗ Đ́nh Tiến
loan báo tin rằng, những ai là người công giáo hoặc tân ṭng lên làm
ấp, làm ruộng, bất kể nhà nhiều người hay ít, trong mỗi gia đ́nh sẽ
cấp cho 7 mẫu ruộng và một con trâu cày. Như vậy là làm ăn thuận lợi,
xu hướng tốt, nên mọi người rủ nhau đi làm ăn. Phần đông trong xứ sở
ra đi.
Quê hương ở huyện Nam Trực – Nam Định: Xin giới thiệu về các họ:
1. Họ Cầu Chanh.
2. Họ Rộc Tiền.
3. Họ Cổ Ra.
4. Họ Ngưu Tŕ.
5. Họ Hậu Phú.
6. Họ Lạc Na.
7. Họ Giao Hoà, xứ Bắc Đáp.
8. Họ Đồng Bản.
9. Họ Vân Chàng, xứ Trực Chính.
10. Họ Thọ Trung.
Vậy không phải là mọi người đến cùng một lúc, mà đến rải rác, lẻ
tẻ, người đến trước, người đến sau, nên về đạo cầu nguyện sớm tối ở
tại gia đ́nh, chưa có nhà thờ, măi đến năm 1934 th́ ông bà chủ xây
dựng nên một nhà thờ cùng ở khuôn viên này.
Nhà thờ bề dài 6m, rộng 6m60, cao 6m, có 4 gian, 4 cột vuông, 2
cột tṛn bằng gỗ, lập ngói Satic, diện tích 105m2, quay về hướng
Nam.
Sau khi làm xong nhà thờ, ông bà chủ sắm mua tượng ảnh, sắm sửa
mọi thứ trang trí trong nhà thờ để mọi người cầu nguyện sớm tối.
Sắm một tượng Đức Bà, khi ấy gọi là Đức Bà khỏi tội, nay họ ta
vẫn cầu nguyện.
Khi nhà thờ xây xong, xung quanh người ta không gọi là ấp Đạo nữa
v́ mọi người có đạo, có cái nhà thờ.
Khi ấy, ông bà chủ thành lập một đoàn dâng hoa, từng năm có 10
cháu, có hội trống cái riêng, thanh la, lăo bạt, tiểu cổ, tiểu cảnh,
có đội bát âm, để thường khi có rước và phục vụ tuần thánh hằng năm
rất sầm uất.
Lúc ấy, ở họ Nam Viên chỉ có một ông trùm và một ông quản giáo.
Đầu tiên có ông cai Hoá người ở họ Cá, Giao Hoà xứ Bác Đáp làm ông
trùm; ông Hường làm ông quản. Sau khi hai ông nghỉ việc, tiếp theo
có hai ông thay là: Từ năm 1938 ông Tuyển ở họ Cầu Cha nh, tên là
Hoàng Văn Nghĩa làm trùm họ đến năm 1945. Ông Văn ở xứ Cổ Ra là quản
giáo kiêm tư bệnh đến năm 1962 mới nghỉ việc.
Nói đến việc các cha về làm lễ hàng năm của họ: Các cha về nghỉ
ngơi sinh hoạt ở trong ông bà chủ, mọi sự việc các cha về do ông bà
chủ lo liệu cả, dân họ chỉ có việc đến chào mừng cha mà thôi, v́
chưa có nhà pḥng.
Nói đến việc văn hoá: Ông bà chủ c̣n lưu tâm đến việc học hành
cho dân họ, c̣n nuôi một thầy giáo và một cô giáo vào thời kỳ
1936-1941, để có ai cần học và các em phải đi học cho biết chữ.
Đến đây xin ghi lại những năm làm nhà thờ:
*Năm 1934 ông bà chủ xây dựng nhà thờ.
*Năm 1948-1949 nhà thờ tiêu thổ kháng chiến ( giải họ nhà thờ, e
rằng quân đội Pháp chiếm nhà thờ làm căn cứ quân sự chiếm lại nước
ta lần nữa).
Trong ṿng 12 năm (từ 1948-1960) không có nhà thờ sớm tối cầu
nguyện, giáo dân tạm lấy kho thóc của ông bà chủ làm nơi cầu nguyện.
Đến năm 1960, nhà thờ xây dựng lại, do cha chính Đinh Huy Quảng
lo liệu mọi mặt. Giáo dân rất hăng say do cha huy động dốc hết nhân
lực làm trong ṿng từ ngày 7-3-1960 đến ngày 23-7-1960 đă hoàn thành,
giáo dân rất sung sướng phấn khởi và khánh thành năm 1961.
Từ năm 1960 đến năm 1994 trong ṿng 34 năm, nhà thờ xuống cấp,
mối mọt, mặt khác lại hẹp quá, giáo dân càng đông nên càng phải giải
hạ.
Đến khi giải hạ xong c̣n để 20m để ảnh tượng đằng trước, bà con
giáo dân thường trải chiếu ngoài sân sớm tối đọc kinh.
Đến năm 1994, đề nghị nhà nước cho được mở rộng thêm, cũng trong
khuôn viên này, h́nh thể bề dài 30m, bề rộng 12m, có tháp chuông
nhưng chưc có gian cung thánh, diện tích là: 360m2, quay về phía
Đông.
Trong ṿng 13 năm từ năm 1994 đến 2006 nhân danh họ đă có 800,
càng ngày lại càng đông nên trong họ có chiều hướng xây gian cung
thánh và nâng cao mái.
Điểm ghi trong ṿng xây dựng nhà thờ:
Lần 1: Năm 1934 ông bà chủ xây dựng nhà thờ.
Lần 2: Năm 1960 cha Đinh Huy Quảng xây dựng.
Lần 3: Năm 1994 cha Trần Đăng Can xây dựng.
Lần 4: Năm 2006 lần này là cao nhất: Các cha Trần Đăng Can, Nguyễn
Văn Kinh, Trần Quang Vinh, Lê Quốc Chinh.
Cộng đoàn giáo xứ Nam Viên cùng mọi giáo dân giáo xứ dốc hết nhân
lực, tài chính, vật liệu... nay ngôi nhà thờ đă hoàn thành khang
trang và cắt băng khánh thành ngày 8-12-2008.
Xưa kia họ Nam Viên chưa thuộc xứ nào, là họ lẻ, lại cách xa các
giáo xứ, ở nơi đồng bằng chiêm trũng, hàng năm đường đi lại bị lầy
lội, có hai họ cỏn con như: họ Văn Trung, họ Hộ Vệ.
Hàng năm trước kia, cứ tuỳ tiện đi đến mời các Cha về làm phúc tu
đức một lần hoặc lễ một lần.
Thường đi lễ ở xứ Cẩm, xứ Bắc Ninh, họ Dũng Vi, họ Ngô Khê, xứ
Xuân Hoà.
Vậy xin kể các Cha coi sóc như sau:
- Năm 1934: cha Bảo, cha Cương, cha Thái.
- Năm 1938: cha Tân quê ở xứ Báo Đáp – Nam Định.
- Năm 1945: cha Yên (ở Ngô Khê), cha Tự.
- Năm 1950: cha Thiệu, cha Tấn ( Bắc Ninh), cha Lộc.
- Năm 1956: cha Đinh Huy Quảng.
- Năm 1975: cha Trần Đăng Can.
- Rồi sau đó đến các cha tiếp theo cho đến ngày nay:
Cha Giuse Trần Quang Vinh, cha Giuse Lê Quốc Chinh.
Cha Giuse Nguyễn Đức Hiểu, cha Fanxicô Xaviê Bùi Quang Thuận.
Cha Giuse Nguyễn Văn Phong. .
Tóm tắt lại thời gian kể từ năm 1916-1917: khởi đầu lên làm ấp số
gia đ́nh có 300 hộ, số khẩu trên 150.
So sánh đến ngày nay đă có 180 hộ, số khẩu trên 800.
Chúng ta tưởng như thế nào? Đến năm 1949 nhà nước tạm cấp ruộng
đất cho họ ta, mỗi khẩu là 1mẫu, 3 sào ruộng cấy.
H́nh thể và ruộng đất ở họ:
Diện tích cấy có 262m, 7 sào.
|Thổ cư có 14m 3 sào.
H́nh thể họ Nam Viên
- Phía Bắc giáp làng Nội viên.
- Phía Nam giáp làng Văn Trung.
- Phía Đông giáp đường 38 và làng Hương Vân.
- Phía Tây giáp ấp Đồng Cỏ và làng Đông Sơn.
Nói đến sự cầu nguyện hằng năm:
Lễ hằng năm, họ Nam Viên có sự khác lạ khác so với các họ khác là:
Có 7 Đấng Thánh quan Thầy:
1. Lễ ông Thánh Đaminh.
2. Lễ ông Thánh Vicentê.
3. Lễ ông Thánh Gioanbaotixita.
4. Lễ ông Thánh Phêrô.
5. Lễ ông Thánh Giuse.
6. Lễ ông Thánh Antôn.
7. Lễ Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội.
Lư do mỗi người ở họ ḿnh quê ở Nam Định đều có Thánh quan Thầy
cả riêng của họ ḿnh. Đến nay đă đi làm ấp cũng mang theo thánh quan
Thầy của ḿnh ở quê quán mà nhớ đến, những ngày lễ kính hàng năm mà
xin nguyện lễ. Như vậy là có 7 quan Thầy, mà chỉ có lễ ngày 8-12
hàng năm là quan Thầy chung của dân họ tức là lễ kính Đức Mẹ vô
nhiễm nguyên tội mà thôi.
Vũ Đ́nh Thảo biên tập.
Những vị tham gia đóng góp:
o Phạm Văn Hải.
o Đỗ Lương Thiện.
o Vũ Minh Thịnh.
Thông qua ban hành giáo Tân Cựu và các đoàn thể:
o Họ Mân Côi.
o Họ Ḍng Ba.
o Họ Gia Trưởng.
Các đoàn thể dân họ họp khánh thành tại pḥng khách hồi 14giờ
chiều ngày 10/10/2008.
Kính mong mọi người sẽ duy tŕ lưu giữ đừng để mất rách nát.
Hàng năm xin ban hành giáo phổ biến để mọi người dân họ nắm được
kỷ niệm này.
Xin tỏ ḷng biết ơn.
Lược sử này các cụ, các ông, các bà, anh chị em nào c̣n thu lượm
thêm được.
Xin đóng góp và bổ túc thêm cho bản viết này tốt đẹp hơn.
Người viết : Vũ Đ́nh Thảo
..........................

GIÁO XỨ NAM VIÊN
KHÁNH THÀNH
VÀ THÁNH HIẾN NHÀ THỜ MỚI
Hôm nay 13 tháng 12 năm 2008 người dân giáo xứ Nam Viêm hân hoan
đón chào Đức Cha cùng các cha trong và ngoài giáo phận đến hiệp dâng
Thánh Lễ cầu nguyện cho giáo xứ nhân ngày giáo xứ khánh thành cùng
thánh hiến ngôi thánh đường mới.
Ngày hôm nay tiết trời đầu đông hơi se lạnh nhưng ḷng người dân
nơi đây lại như được sưởi ấm với việc ngôi nhà đường của giáo xứ sau
nhiều năm xây dựng nay đă được khánh thành và lại càng vui hơn khi
được vinh dự đón Đức Cha cùng các cha trong và ngoài giáo phận về
làm phép và thánh hiến nhà thờ cũng như dâng lễ cầu nguyện cho giáo
xứ. Ngay từ sáng sớm, mọi người dân trong giáo xứ đă khẩn trương tập
trung quanh ngôi thánh đường để chuẩn bị đón mừng Đức cha cùng các
cha và quư khách xa gần về dự lễ chia vui với giáo xứ. Về tham dự
Thánh lễ hôm nay ngoài các cha trong giáo phận c̣n có các cha khách
từ giáo phận Bùi Chu tới chia vui với giáo xứ.
Ngôi nhà thờ mới đường được khánh thành cũng tượng trưng cho sự
trưởng thành đức tin của người dân sau nhiều năm thành lập, xây dựng
và phát triển. Thực vậy, từ chỗ chỉ là một giáo họ nhỏ với 25 gia
đ́nh năm 1917 với khoảng gần 100 nhân danh, sau gần 100 năm xây dựng
và phát triển tới nay giáo xứ đă có được hơn 800 nhân danh. Đó là
một thành quả và nỗ lực rất lớn của bao thế hệ những người dân Nam
Viên ǵn giữ và truyền bá đức tin cho tới nay. Đó quả là một nỗ lực
rất đáng khen và cần được các thế hệ con cháu của Nam Viêm ngày nay
phải tiếp tục noi theo.
Trong bài giảng, nhân ngày lễ kính thánh Lucia trinh nữ tử đạo
hôm nay, Đức Cha đă dặn ḍ mỗi người dân Nam Viêm nói riêng và mỗi
người tham dự thánh lễ nói chung hăy biết noi gương thánh nhân can
dảm làm chứng cho Chúa cho dù gặp thử thách và bách hại. Ngài nói :
Thánh Lucia xưa kia đă là ánh sáng, là gương sáng cho con người thời
ấy, chúng ta cũng hăy noi gương thánh nhân để trở thành gương sáng
và ánh sáng chiếu soi, dẫn đưa nhiều người đến với Chúa.
Đức Cha cũng nhắn nhủ cho người dân Nam Viên thấy rằng, việc xây
dựng ngôi nhà thờ vật chất này cũng quan trọng, nhưng điều quan
trọng hơn là phải xây dựng ngôi đền thờ thiêng liêng trong tâm hồn
mỗi người. Ngôi nhà thờ Chúa ban cho chúng chính là nơi để mọi người
gặp gỡ nhau và gặp gỡ Chúa qua đó chúng ta được hưởng hạnh phúc làm
con cái Chúa. Chính v́ vậy mà sau khi đă hoàn thành việc xây dựng
ngôi nhà thờ rồi, th́ điều quan trong là từng người dân phải chịu
khó đến nhà thờ tham dự thánh lễ, đọc kinh cầu nguyện và phải làm
sao để đem được nhiều người đến với Chúa th́ ngôi nhà thờ ấy mới có
giá trị.
Chúng ta cùng chúc mừng người dân giáo xứ Nam Viên và cầu xin
Chúa ban ơn cho mỗi người dân trong giáo xứ biết noi gương cha anh
tiếp tục duy tŕ việc truyền bá Tin Mừng, biết giới thiệu Chúa và
đem Chúa đến cho nhiều người chưa biết Chúa.
Dưới đây là vài nét sơ lược về giáo xứ Nam Viên và công tŕnh nhà
thờ mới của giáo xứ Nam Viên.
Giáo xứ Nam Viên được thành lập vào
1917, khi ấy mới chỉ có khoảng 25 gia đ́nh và khoảng gần 100 nhân
danh. Trong suốt 17 năm trời từ năm 1917-1934 người dân nơi đây đă
quy tụ đọc kinh trong các gia đ́nh. Đến năm 1934 người dân đă đóng
góp và xây dựng được ngôi nhà thờ bé nhỏ để làm nơi đọc kinh cầu
nguyện sớm tối. Nhưng rồi đến năm 1949 chiến tranh đă tàn phá ngôi
nhà thờ và người dân phải mượn nhà kho của chủ ấp để làm nơi cầu
nguyện. Đến năm 1955 giáo họ Nam Viên chính thức thuộc về giáo xứ
Bắc Ninh. Cha xứ Đinh Huy Quảng đă cho xây dựng một ngôi nhà thờ để
người dân có chỗ tối sớm đọc kinh có chỗ để dâng lễ.
Năm 1994 v́ số giáo hữu tăng thêm, ngôi
nhà thờ nhỏ cũ không đủ chỗ cho người dân đến tham dự Thánh lễ nên
được phép của Đức Cha cố Giuse Maria, cha Giuse Trần Đăng Can đă
khởi công xây dựng nhà thờ mới cho giáo xứ nhưng do kinh phí hạn hẹp
nên ngôi thánh đường vẫn chưa được hoàn thiện.
Năm 2006, sau khi Đức Cha Giuse Maria
qua đời, cha xứ Đa Minh Nguyễn văn Kinh đă cùng với cha Giuse Trần
Đăng Can và người dân trong giáo xứ tiếp tục hoàn thiện công tŕnh.
Năm 2007 cha xứ Giuse Trần Quang Vinh đă cùng với bà con trong giáo
xứ bàn bạc và lên kế hoạch hoàn thiện gian cung thánh và nâng cấp
nhà thờ cho khang trang rộng răi hơn để có đủ chỗ cho mọi người đến
tham dự thánh lễ.
Nguồn :
www.GiaDinhBacNinh.com
|