Giáo Phận Bắc Ninh

Nhà thờ Giáo Xứ Tư Đình

 

Lược sử Giáo xứ Tư Đình VÀI NÉT LỊCH SỬ VỀ GIÁO XỨ TỬ ĐÌNH Tử Đình là giáo xứ duy nhất của Giáo phận Bắc Ninh nằm trong nội thành của thành phố Hà Nội, với số giáo dân khoảng 1,937 người, sống dải rác trên 8 họ đạo là họ nhà xứ Tử Đình, Ngọc Lâm, Kim Lan, Ngọc Động, Xuân Thụy, Hạ Dương, Nông Vụ và Đề Trụ. Giáo xứ Tử Đình toạ lạc trên phần đất thuộc phường Tư Đình, quận Long Biên, thành phố Hà Nội, cách Toà Giám mục Bắc Ninh khoảng 30 km về hướng Đông Bắc; phía Tây giáp sông Hồng, bên kia sông Hồng là Tổng Giáo phận Hà Nội; phía Tây Bắc giáp giáo họ Ngọc Lâm, phía Đông Bắc giáp giáo xứ Cẩm Giang; phía Nam giáp giáo họ Kim Lan, Ngọc Động và Xuân Thụy; phía Đông Nam giáp họ giáo Hạ Dương, Nông Vụ và Đề Trụ. Từ cầu Long Biên về phía hạ lưu khoảng 3,5km, nhà thờ xứ Tử Đình nằm bên tả ngạn sông Hồng, với ngọn tháp chuông cao vút và thiết kế độc đáo, sừng sững cổ kính, hiên ngang với thời gian và có niên hiệu từ năm 1915 – một biểu tượng đức tin đáng tự hào cho mọi người dân giáo xứ Tử Đình. Như vậy tính đến ngày nay, ngôi nhà thờ này vừa tròn 100 tuổi. NHỮNG TÍN HỮU TIÊN KHỞI Theo như các cụ cao niên trong giáo xứ kể lại thì vào khoảng những năm 1880, làng Tử đình vẫn chưa có ai theo đạo Công giáo. Trong làng khi đó cụ Cai Ngay là người dân làng Tử Đình, Cụ rất đạo đức và khát khao tìm sự công chính. Cụ đi lính cho triều đình An-nam. Công việc của Cụ là hàng ngày phải bảo vệ kho lương thực tại tỉnh Bắc Ninh. Những ngày được nghỉ, vì thích nghe các linh mục giảng đạo nên Cụ thường đi tham dự thánh lễ tại nhà thờ Chính tòa Bắc Ninh. Nghe nhiều nên Cụ đã mến Đạo lúc nào không hay. Cụ đã nhận biết đạo Công giáo chính là con đường ngay thật, rất phù hợp với nền tảng đạo đức, văn hóa của người Việt Nam. Với ơn Chúa giúp, Cụ đã quyết định khuyên bảo vợ con cùng gia đình người em trai là cụ Lực gia nhập đạo Công giáo. Đó là hai gia đình đầu tiên của làng Tử Đình theo Đạo Chúa… và đó cũng chính là những viên gạch đức tin xây dựng nên giáo xứ Tử Đình ngày nay. THÀNH LẬP GIÁO XỨ TỬ ĐÌNH Cũng trong khoảng thời gian đó, nạn dịch tràn lan khắp nơi, đâu đâu cũng thấy có người chết, nhất là trong làng Tử Đình. Hồi đó, tại Tòa Giám mục Bắc Ninh có bà mụ Công nổi danh là thầy lang giỏi, bà có thể chữa được nhiều bệnh nan y. Nghe tin, bà cụ Lực (vợ cụ Lực) liền lên Bắc Ninh mời bà mụ Công về chữa bệnh cho dân làng. Bà cụ Lực đã phải năn nỉ, nài xin, cuối cùng bà mụ Công mủi lòng đồng ý theo bà cụ Lực về chữa bệnh cứu dân làng Tử Đình. Là một Ki-tô hữu nhiệt thành và muốn làm sáng danh Chúa, bà mụ Công đã không quản ngại ngày đêm, mưa nắng đến cứu chữa người bệnh; kẻ giàu người nghèo đều được bà đối xử như nhau, ai uống thuốc của bà đều được khỏi bệnh, mọi người coi bà như có “phép mầu”. Với sự hy sinh, gương phục vụ quên mình và đặc biệt là lòng cậy trông vào Chúa của bà mụ Công đã được dân làng Tử Đình hết lòng cảm phục. Mọi người không ai bảo ai nhất loạt cùng theo Đạo Chúa Ki-tô, như các gia đình cụ Lý Bật, cụ Biện Vành, cụ Biện Thích, cụ Phấn, cụ Vách, cụ Chua, cụ Ba Châm… Để cho các tín hữu mới gia nhập đạo được hiểu biết về Chúa, bà mụ Công đã mở các lớp dạy kinh bổn và các lẽ trong Đạo. Mọi người rất háo hức, vui mừng vì hàng ngày được nghe và hiểu về vị Thiên Chúa tốt lành, thánh thiện. Tuy nhiên, có một số người không theo Đạo đã đến quấy rối, đánh đập những người theo Đạo đang hội họp học hỏi Lời Chúa. Cụ Chánh Cai (tức là cụ Cai Ngay) đã phải lên Tòa Giám mục Bắc Ninh trình bày sự việc với Đức Cha Antonio Colomer Lễ và xin ngài thương giúp giải quyết. Sau khi xem xét và cân nhắc cẩn thận, Đức Cha đã quyết định thành lập giáo xứ Tử Đình và cử cha Thái về coi xứ đạo Tử Đình. Với tài khéo léo và đức hạnh của cha Thái, ngài đã thuyết phục được vị thiền sư và các vị chức sắc bên lương, hòa giải được hai bên lương – giáo sống hòa thuận với nhau. Từ đó không những người Công giáo mà cả những người lương dân đều mến phục ngài. Đúng là: “Bầu ơi thương lấy Bí cùng Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”. Cha già Thái trông nom xứ Tử Đình hơn 10 năm. Nhưng vì lý do sức khỏe nên ngài đã được nghỉ hưu tại Tòa Giám mục Bắc Ninh. THỜI KỲ HƯNG THỊNH Sau đó Đức Cha Maximin Valasco Khâm lại bổ nhiệm cha Giu-se Sĩ về coi sóc xứ Tử Đình. Tình cha Giu-se và giáo dân rất gắn bó, vui vẻ và yêu thương nhau. Để đáp ứng nhu cầu số giáo dân ngày một gia tăng, năm 1910, cha Giu-se cùng giáo dân quyết tâm xây dựng ngôi nhà thờ giáo xứ Tử Đình. Ngôi nhà thờ được xây dựng với chiều dài 32m, rộng 10m và tháp chuông cao 25m phía Tây Bắc nhà thờ và nhận Thánh Gio-an Tẩy giả làm quan thầy giáo xứ. Sau 5 năm xây dựng, biết bao mồ hôi công sức của bà con giáo dân, ngôi nhà thờ đã được khánh thành vào năm 1915. Quả thực, đây là một công trình vĩ đại thời đó. Cha Giu-se Sĩ trông coi xứ Tử Đình được hơn 30 năm. Vì tuổi cao sức yếu, vào một buổi sáng mùng 3 Tết năm Quý Dậu (1933), Chúa đã gọi cha già Giu-se về khi ngài đang điểm tâm sáng. Cha già Giu-se Sĩ ra đi một cách thanh thản, nhẹ nhàng. Hồi chuông thương tiếc tiễn đưa cha già Giu-se. Giáo dân xứ Tử Đình đều bàng hoàng, nuối tiếc, khóc thương ngài: “Chúa ơi! Xin cho linh hồn cha già Giu-se về an nghỉ trong Chúa”. Vì những công lao to lớn đã làm cho giáo xứ Tử Đình mà ngài đã được an táng tại chính giữa ngôi nhà thờ, nơi mà hàng ngày ngài dâng lễ cầu nguyện cho giáo dân. Vì lẽ đó vào ngày mùng 3 Tết hàng năm, giáo xứ Tử Đình dâng lễ cầu nguyện cho ngài. Cũng xin nói thêm một chi tiết là trong những năm tháng cha già Giu-se Sĩ trông coi xứ Tử Đình, có thầy giảng Đa-minh Oánh luôn kề cận và rất nhiệt thành trong các công việc mục vụ giúp cha xứ. Thầy Đa-minh tạ thế ngày 5/12/1934 và được an nghỉ bên cạnh nhà thờ. Quả thực Thiên Chúa quan phòng mọi sự. Trước khi cha già Giu-se Sĩ mất khoảng 2 năm, Đức Cha Théodore Gordaliza Phúc đã đưa cha Toàn về làm phó xứ Tử Đình để giúp cha già Giu-se. Vì thế, sau khi cha già Giu-se qua đời, cha Toàn lại tiếp tục các công việc của cha già Giu-se để lại như xây dựng bên ngoài nhà thờ, sửa gian cung thánh và khu vực nhà chung.v.v… Cha Toàn coi xứ được hơn 10 năm và ngài lại nhận bài sai của Đức Cha Eugène Artaraz Chỉnh đi làm mục vụ nơi khác. Đức Cha lại bổ nhiệm cha Quyền về coi xứ Tử Đình. Cha Quyền trông coi xứ được khoảng hơn 5 năm thì Đức Cha lại sai cha chính Bảo về làm mục vụ cho giáo xứ Tử Đình. Cha chính Bảo ở Tử Đình được 1 năm, Đức Cha lại chuyển ngài đi làm mục vụ nơi khác. Sau đó Đức Cha Eugène Artaraz Chỉnh đặt cha Huấn làm cha chính xứ Tử Đình. Với thời gian ngót 2 năm trông coi xứ Tử Đình, cha Huấn rất hăng say trong công việc tông đồ. Ngài cùng giáo dân đang xây tượng đài Đức Mẹ thì năm 1946 xảy ra có chiến tranh loạn lạc, tình thế buộc dân làng phải chạy tản cư mỗi người một nơi. Tuy nhiên, ngày 27-3-1947 bà con lại rủ nhau về nơi chôn rau cắt rốn để lập nghiệp. Nơi đây chỉ còn là đống tro tàn, một cánh đồng hoang vu, tiêu điều không bóng người qua lại. Đức Cha Eugène Artaraz Chỉnh lại gửi cha Xuân (người Pháp) về phục vụ xứ Tử Đình. Ngài đã dâng lễ và làm mục vụ cho giáo dân khoảng 5 tháng. Năm 1948, Bề trên lại bổ nhiệm cha Tự về làm chính xứ Tử Đình. Cha Tự rất hăng say làm muc vụ về mọi mặt, nhưng vì hiện tình lúc bấy giờ rất khó khăn, nên cha Tự đã có lệnh chuyển đi nơi khác. Năm 1950, cha Giu-se Đinh Đồng Cương được Đức Cha Đa-minh Hoàng Văn Đoàn bổ nhiệm làm chính xứ Tử Đình. Từ năm 1950-1954 tuy thời gian không dài, nhưng cha đã tổ chức toàn dân ủng hộ mua 2 quả chuông; ngài củng cố lại phường kèn tây, xây dựng đài Đức Mẹ Fa-ti-ma, các đoàn thể ngày một đoàn kết, yêu thương nhau trên con đường đạo đức. Người dân Tử Đình gọi đó là thời hưng thịnh của giáo xứ. THỜI KỲ KHÓ KHĂN VÀ CẤM CÁCH Ngày 20/7/1954 đất nước tạm chia đôi, khoảng 4/5 giáo dân Tử Đình cùng cha xứ di cư vào miền Nam. Giáo xứ Tử Đình khi đó còn lại rất ít giáo dân, chỉ còn khoảng 20 hộ gia đình và 100 nhân danh, họ phải sống trong cảnh bơ vơ, không người chăn dắt. Từ năm 1955-1956 giáo xứ Tử Đình được cha Đa-minh Hoàng Nghĩa Châu về dâng lễ. Năm 1957 có cha chính Đa-minh Đinh Huy Quảng về giúp kẻ liệt và rửa tội cho trẻ em. Đồng thời ngài đã sai thầy già Triệu về dạy giáo lý cho trẻ em được xưng tội rước lễ lần đầu. Sau khi cha chính Đa-minh chuyển lên giáo xứ Bâm thì từ năm 1958-1981, đức tin của giáo dân Tử Đình bị rơi vào khủng hoảng trầm trọng. Từ năm 1958-1975, thỉnh thoảng có cha chính Gioan Đỗ Tông chính xứ Cửa Bắc (thuộc Tổng Giáo phận Hà Nội) về giúp kẻ liệt và rửa tội cho các cháu nhỏ. Thời gian sau lại có thêm cha Giu-se Lê Đức Sinh ở Tòa Giám mục Tổng Giáo phận Hà Nội về giúp kẻ liệt cho giáo xứ Tử Đình. Trong thời gian đó, thời điểm rất khó khăn, giáo xứ Tử Đình rất hiếm khi có thánh lễ. Những ngày Lễ Trọng, một số giáo dân thường rủ nhau đi tham dự thánh lễ tại Nhà Thờ Lớn Hà Nội hoặc nhà thờ Cửa Bắc. Đời sống đạo của giáo dân rất hạn chế, ít người đi nhà thờ đọc kinh cầu nguyện sớm tối, không xưng tội hiệp lễ, cũng không có lớp giáo lý để dạy cho trẻ em hiểu biết về Chúa, nhiều người bỏ các phép Bí tích. Đời sống tâm linh đã vậy, đời sống vật chất cũng chẳng khá hơn là bao: mái ngói nhà thờ xuống cấp, nhà xứ bị dột nát, đền Đức Mẹ đang xây cũng bỏ dở dang… Lúc đó một số giáo dân đạo đức còn sót lại chỉ biết ngửa mặt lên trời kêu xin ơn Chúa soi trí mở lòng cho con cái giáo xứ Tử Đình. SỐNG ĐẠO ĐẸP Ý CHÚA Tiếng kêu của người con giáo xứ Tử Đình đã được Chúa nhận lời. Năm 1982, Đức Cha Phao-lô Giu-se Phạm Đình Tụng đã truyền cha Giu-se Trần Đăng Can (Quản hạt) về kiện toàn lại Ban Hành giáo và dâng thánh lễ cầu nguyện cho giáo xứ Tử Đình được lòng đạo đức trở lại với Chúa. Cùng đồng hành với cha Giu-se hồi đó còn cho thầy Tín (Cha Phê-rô Đỗ Văn Tín, chính xứ Đồng Đăng – Giáo phận Lạng Sơn) Lời cầu nguyện sốt sáng của giáo dân hôm đó được Chúa thương nhận lời. Phong trào học hỏi kinh bản được phục hồi, các đoàn thể trống trắc, kèn đồng, dâng hoa, dâng hạt sinh hoạt trở lại. Tiếng kinh nguyện, tiếng hát của giáo dân lại âm vang mỗi sáng tối, nhiều người đã ăn năn trở lại và sốt sáng giữ đạo Chúa. Tuy nhiên, do hoàn cảnh khó khăn, mãi đến dịp lễ Phục Sinh năm 1994, cha Huỳnh mới về dâng một thánh lễ cho giáo xứ Tử Đình. Lễ Giáng sinh năm 1995, cha Gioakim Nguyễn Đăng Chí (Giáo sư Chủng viện Thánh Giu-se Hà Nội) về dâng thánh lễ cho giáo dân. Giáo dân Tử Đình được Chúa thương cách đặc biệt, tuy trong thời kỳ khó khăn là vậy, nhưng thỉnh thoảng vẫn có các cha về dâng thánh lễ và cử hành các bí tích. Vì thế, lòng đạo đức cũng như đức tin của giáo dân vẫn được nuôi dưỡng cách âm thầm. Năm 1996, Đức Cha Giu-se Ma-ri-a Nguyễn Quang Tuyến về kinh lý và dâng thánh lễ cho giáo xứ Tư Đình. Đồng tế với ngài khi đó là cha Đa-minh Nguyễn Văn Kinh (Quản hạt). Năm 1998, Giáo phận Bắc Ninh có một sự kiện lớn lao chưa từng có, đó là ngày 29/6/1998 nhân ngày lễ hai thánh Phê-rô và Phao-lô Tông đồ, Đức Cha Giu-se Ma-ri-a Nguyễn Quang Tuyến đã truyền chức cho 6 tân linh mục. Dịp lễ thánh Gio-an Tẩy giả - Quan thầy giáo xứ - năm đó (24/6), cha Đa-minh Nguyễn Văn Kinh (Quản hạt) đã về dâng lễ cầu nguyện cho giáo xứ Tử Đình. Từ dịp lễ Giáng Sinh 1998 đến mùa Phục Sinh 1999 và các ngày Lễ Trọng có cha Đa-minh Bùi Văn Sáu về dâng lễ cầu nguyện cho giáo dân. Giáo xứ Tử Đình sau một thời gian dài do chiến tranh hoạn lạc, do thời thế khó khăn, lòng đạo đức lệch lạc… nhưng Chúa vẫn thương cách riêng. Giờ đây, giáo dân dần dần quay lại với Chúa, trông cậy, bám víu vào Chúa hơn. Khi lòng đạo đức trở lại, mọi sinh hoạt của giáo xứ đi vào ổn định, vì nhu cầu mục vụ, Ban Hành giáo và bà con giáo dân cùng nhau xây dựng, tu sửa nhiều việc như: sửa lại toàn bộ mái ngói nhà thờ, nhà xứ; nâng cấp, đổ bê tông đường kiệu và sân nhà thờ; trang bị toàn bộ ghế mới trong nhà thờ, làm trần và lát đá gian Cung thánh, làm trần và lát gạch nhà xứ. Giờ đây khuôn viên nhà thờ đã khang trang và sạch sẽ, khu vực nhà xứ gọn gàng ngăn nắp. Việc tu sửa trên đây ngoài sự đóng góp của bà con giáo xứ Tử Đình, còn phải kể đến bà con giáo dân Tử Đình miền Nam, bà con Việt kiều, cùng rất nhiều gia đình hảo tâm khác cũng như quý vị ân nhân xa gần. Thậm chí, cả những gia đình không cùng tôn giáo, không cùng niềm tin cũng âm thầm chung tay công đức sức người, sức của để tu sửa, xây dựng giáo xứ Tử Đình. Tháng 6 năm 2003, Đức Cha Giu-se Ma-ri-a Nguyễn Quang Tuyến đã bổ nhiệm cha Đa-minh Bùi Văn Sáu làm chính xứ Tử Đình. Lúc đó, cha Đa-minh quản nhiệm cả 3 huyện Sóc Sơn, Đông Anh và Gia Lâm. Vì thế, trong công việc mục vụ, ngài có rất nhiều việc phải làm. Năm 2005, cha Đa-minh cùng với giáo dân dỡ bỏ khu nhà thầy cũ và xây dựng dãy nhà giáo lý. Năm 2006, ngài cho sửa cầu thang gác đàn và trát lại tường bên trong nhà thờ. Tháng 1/2007 Đức Tổng Giám mục Giu-se Ngô Quang Kiệt bổ nhiệm cha Giu-se Trần Quang Khiêm làm chính xứ Tử Đình. Cha Giu-se củng cố các hội đoàn đi vào nề nếp. Ngài cũng có dự định tu sửa nhà thờ để kỷ niệm 100 năm nhưng do công việc mục vụ, tháng 2/2008 ngài được chuyển đến giáo xứ Bạch Xa thuộc tỉnh Tuyên Quang. Ngày 4/2/2008 Đức Tổng Giám mục Giu-se Ngô Quang Kiệt bổ nhiệm cha Đa-minh Vũ Quang Mỹ làm chính xứ Tử Đình. Cha Đa-minh tiếp tục công việc của cha Giu-se Trần Quang Khiêm, ngài cho thay toàn bộ mới mái ngói nhà thờ, làm trần gỗ trong nhà thờ và xây thêm một gian phòng thánh. Tháng 6/2014 Đức Cha Cosma Hoàng Văn Đạt đã bổ nhiệm cha Giu-se Trần Quang Thu về coi sóc giáo xứ Tử Đình. Là một linh mục trẻ trung nên ngài hăng hái trong các công việc mục vụ, thánh lễ được cử hành hàng ngày, các hội đoàn được củng cố hơn, các lớp giáo lý dự tòng và hôn nhân liên tục được mở, số nhân danh trong giáo xứ mỗi ngày một tăng. Ngài cùng với giáo dân sửa sang lại nhà thờ: phục hồi lại hai cửa ra vào bên cạnh nhà thờ, xây đường kiệu và tôn tạo khuôn viên, dựng 14 Đàng Thánh giá xung quanh nhà thờ, xây tượng đài Thánh Giu-se, hang đá Đức Mẹ Lộ Đức, làm lại gác đàn mới.v.v… đặc biệt ngài đã cho khởi công xây dựng công trình Nhà Mục Vụ Giáo Xứ ba tầng với tổng diện tích 810m2., với 9 phòng, bao gồm 7 phòng ở, 1 phòng hội họp và dạy giáo lý, và 1 hội trường lớn. Thay lời cảm ơn, Khi hạt giống Tin Mừng được gieo vào giáo xứ Tử Đình, ngay lập tức đã được tổ tiên, cha ông chúng con đón nhận trong hân hoan, đức tin vô giá đã được lưu truyền. Giáo xứ Tử Đình chúng con xin hết lòng cảm tạ tình thương bao la hải hà của Thiên Chúa đã đoái thương tuôn đổ muôn hồng ân xuống trên mảnh đất “Địa Linh Nhân Kiệt” này, và dẫn dắt cộng đoàn giáo xứ qua suốt thời gian dài, từ lúc khởi sự - hình thành cộng đoàn - cho đến ngày hôm nay. Nhìn lại lịch sử hình thành giáo xứ, chúng con cảm ơn các đấng bậc tiền nhân và các vị ân nhân trong giáo xứ, chính các ngài đã hy sinh của cải, sức lực, thậm chí đổ máu đào xuống trên mảnh đất thánh thiêng này. Qua mọi biến cố thăng trầm của lịch sử, qua mọi gian nan khó khăn của thời cuộc, tạ ơn Chúa, giáo xứ Tử Đình vẫn đứng vững như bàn thạch, hiên ngang sống đạo. Máu của cha ông tổ tiên chúng con đã đổ ra không trở nên vô ích, nhưng làm cho hạt giống đức tin được sinh hoa kết trái. Cộng đoàn giáo xứ Tử Đình chúng con giờ đây đã bước qua một trang sử mới trong đời sống đức tin và xây dựng cộng đoàn mỗi ngày một tốt đẹp hơn. Dưới sự hướng dẫn, dạy dỗ, dìu dắt đầy tình yêu thương và hết mình phục vụ đoàn chiên của các mục tử nhân lành, với ơn Chúa, chắc chắn mọi gia đình trong giáo xứ cũng như mỗi người giáo dân Tử Đình sẽ sống “tốt Đạo đẹp đời”. Qua đời sống yêu thương, giúp đỡ, chia sẻ với mọi người chung quanh trong cuộc sống hàng ngày, để mảnh đất Tử Đình sẽ “trổ sinh hoa trái” và người lương dân sẽ nhận biết “Cha của chúng ta ở trên trời”. Giáo xứ Tử Đình chúng con mãi mãi khắc ghi tri ân và biết ơn đến: Quý vị cựu Ban Hành giáo qua các thời kì của giáo xứ trước đây cùng tất cả quý ân nhân trong và ngoài giáo xứ đã vì tình yêu thương cộng đoàn giáo xứ Tử Đình mà hy sinh quảng đại, góp công, góp sức để vun đắp, xây dựng và chắp cánh cho cộng đoàn giáo xứ Tử Đình mỗi ngày một thêm đạo đức và phát triển hơn về mọi mặt. Nguyện xin Thiên Chúa và Mẹ Ma-ri-a, qua lời bầu cử của thánh Gio-an Tẩy giả - Quan thầy giáo xứ - ban xuống muôn phúc lành và trả công bội hậu cho tất cả những ai làm ơn cho giáo xứ Tư Đình thân yêu. Tư Đình – 2015, dịp lễ kỷ niệm 100 năm Hồng Ân Nguồn : Linh mục Chánh xứ Tư Đình Giuse Trần Quang Thu (30/12/2019)   Chi tiết bổ sung xin gởi về giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com

Hình ảnh nhà thờ Giáo xứ Tư Đình

Hình ảnh bổ sung xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com 

[Trở về đầu trang ]