Giáo phận Kontum

Nhà thờ Giáo xứ Plei Bông

 

Lược sử Giáo xứ Plei Bông Nhà thờ Plei Bông, xã Ayun, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai Vùng đất An Khê - Mang Yang nằm trên trục lộ truyền giáo tiên khởi lên đất Tây Nguyên. Plei Bông Pim, Plei Bông Mohr...cũng như những làng khác trong vùng là con cháu hậu duệ của Bok Kiơm ngày xưa, người đã kết nghĩa anh em với Thầy sáu Do cộng tác trong công cuộc truyền giáo. Giáo xứ Plei Bông ngày nay tiếp bước tiền nhân, mở rộng lòng đón nhận Tin Mừng của Chúa và làm cho hạt giống Tin Mừng ấy ngày càng nẩy nở, đơm hoa kết trái. I. BỐI CẢNH LỊCH SỬ Cuối năm 1849, Thầy sáu Do hướng dẫn Cha Combes (Bê) và một ít thầy giúp việc mở đường lên Tây Nguyên. Chẳng may khi đến gần Trạm Gò, trận mưa rừng đổ xuống như trút làm tắt nghẽn, lại bị voi rừng tấn công, nên đoàn người chạy thoát thân về Gò Thị. Đúng 15 ngày sau đoàn truyền giáo lại lên đường, lần này Đức Cha Cuénot (Thể) cho tăng cường thêm Cha Fontaine (Phẩm) cùng 7 thầy giảng. Trước khi lên đường Đức Cha Cuénot đã căn dặn các vị thừa sai kỹ rằng phải cố hết sức làm sao né tránh một tù trưởng người Bahnar tên Bok Kiơm. (có sách ghi là ông Kiêm hay Khiêm). Ông là một người nổi danh khắp miền, nói rành tiếng Kinh, khá giàu có và được triều đình phong sắc làm thủ lĩnh các bộ tộc trong vùng. Ông là cha của ông Pim, và là ông của ông Mohr. Hai ông này là chủ làng Plei Bông Pim và Plei Bông Mohr, được chính quyền Pháp trọng dụng sau này[1]. Khi hai linh mục thừa sai là Cha Combes và Cha Fontaine, Thầy sáu Do cùng anh em trong đoàn truyền giáo và một ít dân làng Bơ Lu tháp tùng vào làng Kon Phar, thì người đầu tiên mà họ gặp chính là Bok Kiơm. Sau môt lúc sợ hãi và lo lắng, bất ngờ Bok Kiơm tỏ thiện cảm với các thừa sai, hai bên hiểu nhau và Bok Kiơm và thầy sáu Do kết nghĩa anh em. Nhờ sự quan phòng này của Thiên Chúa, về sau Bok Kiơm đã tận tình giúp đỡ, bảo vệ các vị thừa sai, và con cháu của ông cũng đối đãi tử tế với đạo.2 Hai làng Plei Bông Pim và Plei Bông Mohr nằm hai bên bờ thượng nguồn suối Ayunh ngày nay thuộc xã Ayun, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai. Giáo xứ Plei Bông, nhà thờ Plei Bông hiện tại tọa lạc chính tại nơi làng Plei Bông Mohr (sau 1975 vì lý do nào đó người ta lược bỏ chữ Mohr, chỉ còn giữ lại tên thôn Plei Bông). 1 x. Raymond Le Jarriel, “Comment la Mission Catholique a servi la France en pays Moi”, B. A. V. H. 1942, trang 10-11. Ngày nay con cháu của Bok Kiơm bước theo ông tổ mình: thiện cảm với đạo, và xin tòng giáo. Tình thân hữu của cội nguồn nay được thể hiện qua niềm tin tôn giáo nơi con cháu, tuy hành trình đón nhận đức tin trải qua những thăng trầm và thời gian khá lâu dài. * Ông Pim (người đàn ông đứng giữa), con của Bok Kiơm (Khiêm), và gia đình của ông ta. Ảnh: Jean-Marc Bel, Mission au Laos et en Annam,1897. *Dân làng Plei Bông Mohr đánh cồng chiêng. Làng lấy tên theo tên của ông Mohr, cháu của Bok Kiơm (Khiêm). Ảnh: Le Jarriel, B. A. V. H. 1942. (LMS sưu tầm). II. HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN HỌ ĐẠO Sau nhiều lần tiếp xúc với đoàn truyền giáo và Bok Kiơm kết nghĩa anh em với Thầy sáu Do, mặc dầu có nhiều cảm tình với đạo, nhưng bản thân ông Kiơm và con cháu ông vẫn chưa lãnh nhận phép Thánh Tẩy để gia nhập Giáo Hội. Năm 1880, Đức Cha Galibert (Lợi), Đức Giám Mục địa phận Đông Đàng Trong (Qui Nhơn) đi kinh lý vùng truyền giáo Thượng lần đầu tiên. Ngài dự định sẽ gởi một vị thừa sai đến truyền giáo vùng Kon Từng [3]. Cha Soubeyre (Nghiêm) được chuẩn bị cho sứ vụ này, nhưng chẳng may cũng chính năm đó (1880) Cha Soubeyre qua đời tại Kon Jơdreh. Chương trình của Đức Cha chưa thể thực hiện được vì thiếu nhân sự. 2 x. Dourisboure, “Dân Làng Hồ”, NXB Đà Nẵng 2008, tr. 28-36. 3 x. Báo cáo của Đức Cha Galibert, Compte rendu MEP năm 1880, tr.63-66. Đầu thế kỷ XX, Cha Demeure (Ngự) xây dựng lại sở họ Chợ Đồn và tái thiết họ Mang Giang cũng như Ayunh vào năm 1923. Nhưng chủ yếu cũng chỉ là những họ đạo người Kinh đã qui tụ trước đó như Phú Yên, Châu Khê...Năm 1928, Cha Demeure qua đời, công việc truyền giáo cũng dừng chân tại chỗ. Năm 1936, họ Ayunh cũng như nhà thờ Mang Giang hồi sinh dưới thời cha già Phaolô Lê Đình Ban ở Pơo và Môn Giang. Tuy nhiên đối với hai làng Plei Bông Pim và Plei Bông Mohr cũng như cư dân sắc tộc trong vùng, cho đến năm 1933, vẫn chưa nhận biết Chúa: “Con trai ông Khiêm (tức Bok Kiơm) là ông Pim (người làng Plei Bông Pim, thuộc Mang Yang, Gia Lai ngày nay), bây giờ đang làm huyện thừa (chức quan huyện phụ trách người sắc tộc) ở Kon Từng, gần suối Ayun (con suối thượng nguồn sông Ayun, thuộc huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai ngày nay). Các Cha lên xuống cũng hay ghé nhà ông, ông cũng tiếp đãi tử tế, và hay nhắc việc cha mình với các thừa sai hồi trước. Song thương thay, nay ông còn đang ngồi trong bóng tối, chưa mở mắt linh hồn mà đón nhận Chúa. Lạy Chúa là Cha rất nhân từ, xin thương soi sáng cho con cháu ông Khiêm biết tìm về đường ngay nẻo chính, hầu sau được sống hiển vinh, như xưa Chúa đã cho con bà góa Su- nêm sống lại, vì công bà ấy đã tiếp đãi ngôn sứ Êlia, là tôi tớ của Người (x. 2V 4,8-37)” [4 ]. Mãi đến những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, làng Plei Bông Mohr mới có người  đón nhận Tin Mừng. Một trong những tín hữu đầu tiên là ông Kơm, theo đạo năm 1990, sau làm trưởng cộng đoàn. Thời kỳ này, làng Plei Bông Mohr có 30 hộ tòng giáo với 63 tín hữu. Ban đầu, những tín hữu này lến đến tận Kon Tum để được Cha Micae Võ Văn Sự, cha sở Plei Rơhai kiêm nhiệm coi sóc đến Mang Yang, giúp đỡ mục vụ, ban Bí tích. Đến năm 1992-1993, Đức Cha Alexis Phạm Văn Lộc giao họ đạo Plei Bông cho cha sở Phú Thọ - Cha Antôn Đinh Bạt Huỳnh phụ trách. Năm 1994 được sự hỗ trợ của Đức Cha Alexis, họ đạo có được 1 ngôi nhà nguyện đơn sơ theo kiểu nhà sàn dân tộc, tọa lạc tại làng Plei Bông hiện nay, nhưng chính quyền sở tại thời đó không cho phép hoạt động. Nhà nguyện bị buộc phải đóng cửa suốt 10 năm ròng rã. Trong giai đoạn khó khăn đó, cộng đoàn sinh hoạt, đọc kinh, học giáo lý... tại nhà một giáo dân là ông Đưk, trưởng cộng đoàn lúc bấy giờ. Ông Đưk lấy nhà của ông cho dân làng cầu nguyện (về sau đến năm 2006, khi Nhà nguyện được phép mở cửa, thì nhà ông Đức được đem về làm nhà xứ còn đến nay). Cha Antôn Đinh Bạt Huỳnh đến truyền giáo và làm mục vụ, dân làng Plei Bông và các làng lân cận bắt đầu xin vào Đạo. Ngày 18/06/2003 Đức Giám Mục Micae Hoàng Đức Oanh đã bổ nhiệm Cha Giuse Phạm Minh Công về làm Chánh xứ Phú Thọ, kiêm nhiệm các họ vùng Mang Yang. Hai Cha Phaolô Nguyễn Văn Công và Cha Bartôlômêô Nguyễn Đình Phước, thuộc DCCT, lúc đó là cha phó Giáo xứ Phú Thọ, đã chăm sóc họ đạo Plei Bông từ năm 2005. 4 x. “Mở Đạo Kontum”, P. Ban và S. Thiệt, Nhà in Quinhon 05/1933, phiên bản mới, TGM Kontum, tr. 23. Năm 2006, Cha Phaolô Nguyễn Văn Công được bổ nhiệm chánh xứ Châu Khê, Đức Cha Micae đã cử Cha Phaolô Công đến giúp mục vụ Plei Bông và xin mở lại Nhà nguyện vị trí hiện nay. Cha Phaolô Công đi đi về về, có lúc ở Châu Khê, cũng có lúc ở tại Plei Bông. Giáo dân thời điểm này là 500 người. Bổn mạng của Họ đạo là Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống. Nhà thờ Plei Bông (cũ) Sau đó năm 2007, Cộng Đoàn DCCT Mang Yang được thành lập lo cho người Bahnar, và Giáo phận đã giao hẳn cho Cộng Đoàn DCCT Mang Yang phụ trách toàn huyện Mang Yang, thuộc tỉnh Gia Lai. Dân các làng trở lại đạo ngày càng nhiều. Có lúc làng Plei Bông Pim ở phía bên kia Plei Bông (Mohr) theo đạo một lần 260 người. Dưới sự điều động của Cha sở Nguyễn Văn Công (trưởng Cộng đoàn DCCT), nhiều linh mục khác đến phục vụ họ đạo: + Tháng 06/2008, Cha Giuse Đinh Văn Cao, DCCT phụ trách. Năm 2012, họ đạo có 1.179 giáo dân. Ngoài ra: * Những người cộng tác trong việc mục vụ và truyền giáo: - Giáo Phu (Bahnar): 9 người - Giáo lý viên: 7 người * Các Hội đoàn trong Giáo xứ: - Ca đoàn (Bahnar) gồm 20 thành viên. - Legio Mariae: 10 người. * Dòng tu: Dòng Ảnh Phép Lạ gồm có 2 nữ tu phục vụ trong việc dạy giáo lý, phụ trách ca đoàn, hội Legio Mariae, thăm viếng truyền giáo. III. GIÁO XỨ PLEI BÔNG NGÀY NAY Năm 2019, Cha Giuse Đinh Văn Cao được bổ nhiệm chánh xứ Châu Khê, kiêm Plei Bông. Cha Vinhsơn Liêm. Nguyễn Trường Chính phó xứ, ngài đến giúp mục vụ Plei Bông từ 2018 và ở luôn tại chỗ nhà xứ Plei Bông. Qua bao thăng trầm từ nhà sàn cũ kỹ được làm nhà nguyện khi chỉ mới vài trăm tín hữu, đến năm 2017 thì bị sập và tín hữu lên đến trên 2.000 người. Cha Giuse Đinh Văn Cao và Cha Vinh sơn Liêm. Nguyễn Trường Chính đã quyết định xây dựng và cũng đã được phép chính quyền để xây dựng lại ngôi nhà thờ khang trang, theo mô-típ nhà sàn Tây Nguyên, được Đức Cha Giáo phận làm phép khánh thành ngày 30/11/2019. Giáo xứ Plei Bông được chính quyền chấp thuận là Giáo xứ ngày 19/08/2020. Hiện nay Cha Vinhsơn Liêm. Nguyễn Trường Chính, DCCT làm cha chánh xứ. Giáo xứ có 1.814 giáo dân. Trong đó 1.794 giáo dân sắc tộc Bahnar; chỉ có 20 giáo dân người Kinh. Địa bàn giáo xứ thuộc 2 xã Ayun và Dak JơTa, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai. Ban chức việc gồm các ông: Kơm, Đưk và Trăng, là các tín hữu làng Plei Bông.               Chi tiết bổ sung xin gởi về giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com

Hình ảnh nhà thờ Giáo xứ Plei Bông

< chưa có >

Nguồn : Trang web Giáo Phận Kontum

Chi tiết - hình ảnh bổ sung xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com 

[Trở về đầu trang ]