
Lược
sử Giáo xứ G̣ Đền
1. Vị
trí địa lư:
Đông giáp
vùng đ́a Phương Cựu. Tây giáp Mương Ngang. Bắc giáp cầu G̣ sạn. Nam
giáp cầu Ông Vinh.

Giáo xứ G̣
Đền toạ lạc trên một khoảng đất với diện tích khoảng 12km2. Cách
Quốc lộ 1 khoảng 200m về huớng Đông và cách Thị xă Phan Rang khoảng
10 km về hướng Bắc. Chung quanh có những cánh đồng lúa bao bọc.
Giáo xứ
thuộc vùng đồng bằng khí hậu nhiệt đới, mùa nắng dài hơn mùa mưa.
2. Sự
h́nh thành và phát triển:
Giáo xứ G̣
Đền được thành lập cùng một lúc với họ G̣ Thao vào khoảng 1909 do Cố
Kim (R.P.Geoffroy). Vị sáng lập đầu tiên. Giáo dân thời đó kể cả G̣
Thao gồm khoảng 170 người. Tại G̣ Đền lúc đó, chỉ có một nhà nguyện
bằng vách đất lợp tranh. Nhưng tại G̣ Thao th́ có một ngôi nhà thờ
được xây cất vào năm 1928 và đến năm 1932 đă bị trận băo tàn phá và
không được tái thiết.
Năm 1919,
ngôi thánh đường đầu tiên của họ G̣ Đền được thành lập, nhưng sau
khi xây cất ngôi thánh đường thứ hai th́ ngôi thánh đường đầu tiên
được biến thành trường học và đến năm 1958 được tu bổ lại làm nhà ở
của các linh mục xứ. Hiện nay bị hư nặng không xử dụng được nữa.
Đến năm
1930-1931 Cố Lợi tức R.P.Marcel Piquet, chánh xứ Hộ Diêm đă dùng vật
liệu của ngôi thánh đường củ của Họ Hộ Diêm ra xây ngôi thánh đường
thứ hai cho Họ G̣ Đền, và ngôi thánh đường này đă biến thành pḥng
phát thuốc, pḥng học lớp Mẫu giáo và hội quán của các đoàn thể
trong Họ, từ khi có ngôi thánh đường mới thứ ba. Tuy là họ lẻ của Hộ
Diêm, xứ G̣ Đền từ ngày mới thành lập vẫn có các vị linh mục kế tiếp
nhau cai quản hoặc từ Hộ Diêm ra đặc trách hoặc đến sống ngay trong
xứ.
Năm 1960,
Đức Giám Mục Giáo phận mới bổ nhiệm linh mục Paul Nguyễn văn Lạc làm
vị linh mục quản xứ đầu tiên và cũng kể từ đó, ngôi thánh đường thứ
ba, tức ngôi thánh đường hiện tại được khởi công xây cất và hoàn
thành vào đời linh mục Hilaire Trần khắc Hỷ (1960-1962). Ngôi thánh
đường này được xây cất theo lối kiến trúc tân thời và khang trang.
Ngoài ra,
c̣n phải kể đến một họ đạo khác, hiện nay là họ lẻ của Giáo xứ G̣
Đền, đó là G̣ Sạn mà trước kia được gọi là Nam Định, nằm sát quốc lộ
1 và cách G̣ Đền khoảng 2 Km về phía Bắc. G̣ Sạn được thành lập vào
năm 1935 với một ngôi nhà nguyện. Nhưng vào tháng 07.1948 phần đông
giáo dân của họ này phải vào tị nạn chiến tranh tại G̣ Đền, nên cảnh
họ đạo và nhà nguyện có vẻ điêu tàn. Đến năm 1955 sau Hiệp định
Genève ngôi nhà nguyện này mới được tái thiết.
Một họ đạo
khác cũng thuộc giáo xứ G̣ Đền được thành lập vào năm 1930, đó là họ
đạo Mỹ Nhơn, nằm cách quốc lộ 1 khoảng 800m về phía Tây và cách G̣
Đền khoảng 2,5 Km về hướng Tây Bắc. Họ đạo này có một nhà nguyện với
83 giáo dân. Nhưng đến năm 1932 th́ tan ră v́ có sự tranh chấp giữa
ông Jacques Duval và Giáo phận về ruộng nương. Hiện nay chỉ c̣n 2
đến 3 gia đ́nh công giáo.
Về vấn đề
giáo dục, trước tiên là do các Thầy ḍng Giuse phụ trách (hiện nay
là Ḍng Ngôi Lời) với một ngôi trường rộng răi được xây cất từ sau
ngày đ́nh chiến. Đến năm 1958 Đức Giám Mục Marcel Piquet Lợi cho xây
cất thêm một ngôi trường huấn nghệ dành cho các thiếu nữ Chàm và
Thượng cùng uỷ thác cho bà Célina cùng các bà thuộc ḍng Phaolô Đà
Nẵng tổ chức và điều khiển dạy học cùng hướng nghiệp các trẻ em. Và
từ năm 1971 các bà thuộc ḍng Khiết Tâm Đức Mẹ B́nh Cang tiếp tay
đảm trách công việc giáo dục và truyền giáo này. Từ năm 1975 đến nay
được nhà Nước trưng dụng.
Năm
1971-1992, linh mục Anrê Nguyễn Lộc Huệ làm quản xứ.
Trong thời
gian rất khó khăn về vật chất, Ngài đă động viên giáo dân xây cất
một khuôn viên bằng đá núi bao bọc nhà thờ rất kiên cố và đẹp. Ngài
cũng xây lại Hang Đá Đức Mẹ ngay trên nền cũ. Đến năm 1991-1992,
điện ánh sáng được đưa về giáo xứ, và từ đây giáo xứ bắt đầu trở
ḿnh phát triển mạnh về tinh thần lẫn vật chất. Linh mục Anrê cùng
với giáo dân tính đến chuyện trang hoàng nhà Chúa theo kiểu văn hoá
Á Đông, công tŕnh được tiến hành phần Cung Thánh và Tiền đường th́
ngài được Đức Giám mục Giáo phận điều về làm quản lư Đại Chủng Viện
Sao Biển Nha trang.
Từ năm
1992-1997, Linh mục Giuse Nguyễn Thường tiếp tục cai quản. Ngài
không bỏ lỡ cơ hội, liền mở thêm hai bên cánh nhà thờ thêm phần rộng
rải và thoáng mát, ngài xây thêm một giếng nước ngọt lọc sạch và hồ
chứa nước để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của giáo dân và kể từ đây các
hội đoàn được củng cố và phát triển mạnh. Ngài cùng với giáo xứ lên
phương án cho tương lai th́ lại được Đức giám mục Giáo phận cho đi
Du học tại Rôma.
Ngày
13.07.1997, Linh mục Don Bossco Cao Tấn Phúc về nhậm xứ G̣ Đền. Ngài
tiếp tục trang hoàng nhà Chúa cho đẹp hơn từ bên trong lẫn bên ngoài.
V́ nhu cầu giáo dân ngày càng đông, thánh đường không đủ chỗ nên
ngài cho xây dựng một Tượng đài và một hang Đá Đức Mẹ lộ thiên để sử
dụng mỗi khi có thánh lễ lớn. Công tŕnh này đă hoàn thành ngày
15.08.1998 dịp lễ bổn mạng giáo xứ. Hiện nay ngài củng cố và nâng đỡ
giáo dân về mặt tinh thần lẫn vật chất để cập nhật hoá với Giáo Hội
và xă hội. Ngài cũng là giáo sư Thần học Kinh thánh giúp cho các
Chủng sinh tại Đại Chủng Viện Sao Biển Nha Trang.
Các linh
mục phụ trách giáo xứ từ ngày thành lập đến nay:
-
Lm Cao từ
1916-1917.
-
Lm Tú từ
1918-1919.
-
Lm Ái từ
1919-1920.
-
Lm Antôn
Nguyễn Văn Chẩm từ 1924-1926.
-
Lm Tuần
từ 1926-1928.
-
Lm Huỳnh
Quang Sinh từ 1928-1929.
-
Lm F.X
Ban từ 1929-1932.
-
Lm Phaolô
Tánh. 1932-1936 đă qua đời tại G̣ đền ngày 21.03.1936 được an táng
trong khuôn viên đất nhà thờ, cho đến 1950 được cải táng lại tại
nghĩa trang của họ. Trên mộ Ngài đă được dựng lên một cây Thánh
Giá lớn làm trung tâm của nghĩa trang và đă được làm phép, nhân
tuần đại phúc do các linh mục ḍng Chúa Cứu Thế giảng.
-
Lm
Gioakim Thủ từ 1937-1943
-
Lm
Augustinô Nguyễn Khắc Cần từ 1943-1944
-
Lm Antôn
Lê Văn An từ 1944-1947.
-
Lm Phaolô
Trần Văn Thông từ 08.1946 đến 01.1947.
-
Lm
Vincent Lê Công Khương từ 1947-1948.
-
Lm Michel
Ngô Trung Lành từ 1951-1955.
-
Lm Phêrô
Nguyễn Đức Mân từ 03.09.1955.
-
Lm Phaolô
Nguyễn Văn Lạc từ 09.12.1955 đến 1956.
-
Cố Nhất (R.P.
Andre Saunier) từ 1956-1957.
-
Cố Lành (R.P.
Michel Gervier) từ 1957-1959.
-
Lm
Đôminicô Dương Thanh Nhă từ 1958.
-
Lm Phaolô
Nguyễn Văn Lạc từ 1959-1960. Linh mục quản xứ đầu tiên của giáo xứ
G̣ Đền và là người khởi công xây cất ngôi thánh đường hiện tại.
-
Lm
Hilaire Trần Khắc Hỷ từ 1960-1962.
-
Lm Giuse
Nguyễn Hoàng Kim từ 1962-1966.
-
Lm
Gioan.Bt. Hoàng Kim Đạt từ 1966-1968.
-
Lm
Gioan.Bt. Vơ Văn Phủ từ 1968-1971.
-
Lm Anrê
Nguyễn Lộc Huệ từ 1971-1992.
-
Lm Giuse
Nguyễn Thường từ 1992-1997.
-
Lm Don
Bosco Cao Tấn Phúc từ 1997-2001.
-
Lm
Martinô Hồ Đắc Trung 2001- 2005
-
Lm Phêrô
Phạm Văn Thận (phó xứ) từ 02.10.1995.
-
Lm. Inhaxiô Trần Ngà từ 27.10.2005 -
-
Lm Phêrô Trần Trung Nam - 2018
-
Phêrô Nguyễn Hữu Phú 2018 -
Các tu
sĩ giúp giáo xứ
-
Các Sư
huynh ḍng Giuse (SVD).
-
Sư huynh
Eugène Sư huynh Charles
-
Sư huynh
Séraphin Sư huynh Matthieu
-
Sư huynh
Antoine Sư huynh Modeste
-
Sư huynh
Joseph Sư huynh Philippe
-
Sư huynh
Jean Sư huynh Bernadin
Các Nữ
tu ḍng Phaolô Đà Nẵng
-
Nữ tu.
Cécina Nữ tu. Cécile
-
Nữ tu.
Marguerita Nữ tu. Amanda
-
Nữ tu.
Monique Nữ tu. Rosa de L'immmaculée
-
Nữ tu.
Henriette Nữ tu. Thérèsè
Các Nữ
tu ḍng Khiết Tâm Đức Mẹ B́nh Cang
-
Nữ
tu.Suzanne Nữ tu. Marie-Alix
-
Nữ tu.
Sophie-Bernard Nữ tu. Rosa-Agnès
-
Nữ tu.
Marie Theophane Nữ tu. Saint-Ignace
-
Nữ tu.
Angéla Nữ tu. Rosa de Lima
-
Nữ tu.
Marie Thérèse Nữ tu. Ngọc Trâm
-
Nữ tu.
Hồng Vân Nữ tu. Diệu Châu
-
Nữ tu.
Bảo Quyên Nữ tu. Thiên Trân
-
Nữ tu.
Hạnh Kim Nữ tu. Trúc Phương
-
Nữ tu.
Khánh Vân Nữ tu. Châu Ân
-
Nữ tu.
Nhă Thư Nữ tu.Nhật Lan
-
Nữ tu.
Yến Ngân Nữ tu. Hoài Mai
Hoa quả
ơn gọi của Giáo xứ
-
Linh mục
Giuse Trương phúc Tinh hiện quản xứ Phước An
-
Linh mục
Jb Nguyễn Kim Đệ hiện phó xứ Thanh Điền
-
Lm. Luca
Nguyễn đ́nh Dung
-
Lm. Antôn
Nguyễn Ngọc Trăi
Tu sĩ
-
Ḍng SVD:
Martinô Nguyễn Ty
-
Ḍng
Phaolô Đà Nẵng
-
Mattha
Phạm thị Thu Hương - Anna Nguyễn thị Này
-
Ḍng Mến
Thánh Giá Quy Nhơn: Lucia Nguyễn thị Thanh Tuư
-
Ḍng
Khiết Tâm Đức Mẹ B́nh Cang
-
Anna
Nguyễn thị Bê - Mattha Lê thị tuyết Loan - Anna Trần thị Nữ -
Êlizabeth Trương thị Thịnh - Maria Nguyễn thị Hồng Loan - Maria
Trần thị Thơm
-
Tập sinh
5: 1 Ḍng Mến Thánh Giá Nha Trang - 3 Ḍng Khiết Tâm Đức Mẹ
-
1 Ḍng
Mến Thánh Giá Phát Diệm - Đệ tử: 39 (7 nam, 32 nữ)
-
2 Dự bị
vào Đại Chủng Viện - 2 Ḍng SVD - 3 Ḍng Chúa Cứu Thế - 3 Phao lô
Đà Nẵng - 5 Phao lô Đà Lạt - 5 Mến Thánh Giá Quy nhơn - 6 Mếùn
Thánh Giá Phát Diệm -13 Khiết Tâm Đức Mẹ B́nh Cang
-
Dự tu tại
Giáo xứ 35 nam, nữ
Sinh
hoạt Giáo xứ:
1. Các
Lớp Giáo Lư:
Giáo xứ
có11 lớp giáo lư, từ Đồng cỏ non cho đến Kinh thánh vào đời. Do 22
anh chị em giáo lư viên trong giáo xứ phụ trách.
Giáo lư hôn
nhân mỗi năm một khoá. Đối tượng dành cho thanh niên từ mười bảy
tuổi trở lên, ưu tiên cho các bạn trẻ chuẩn bị lập gia đ́nh trong
năm đó. Thời gian tuần học hai lần, mỗi lần 1giờ 30, kéo dài 3 tháng.
Giáo viên linh mục quản xứ dạy giáo luật, nữ tu dạy tín lư và luân
lư, giáo viên trường phổ thông dạy tâm lư, Y sĩ dạy sinh lư và dưỡng
nhi.
2. Các
hoạt động:
Hàng tháng
các bà mẹ công giáo đi thăm và tặng quà cho các mẹ già neo đơn.
Nâng cao
học vấn: Tặng thưởng cho các em xuất sắc và tiên tiến vào dịp tổng
kết học kỳ I và II; Hỗ trợ học phí cho các em không có điều kiện ở
cấp I.
Hướng
tương lai
Ưu tiên của
giáo xứ là giới trẻ. Làm cho giới trẻ ư thức việc làm cha mẹ có
trách nhiệm: sinh con ít để có điều kiện nuôi dạy tốt. Kiếm công ăn
việc làm tốt, tránh thất nghiệp. Nếu có điều kiện, xây trung tâm
sinh hoạt giáo lư cho mọi tầng lớp trong giáo xứ.
Hy vọng
Giáo xứ G̣ Đền đang vươn lên trong tâm t́nh chuẩn bị đón mừng năm
thánh 2000. Một biến cố lịch sử, Con Thiên Chúa xuống thế làm người
là Đức Giêsu Kitô.
Nguồn :
Trang WEB Giáo Phận
Nha Trang
|