Giáo phận Nha Trang

Nhà thờ Giáo họ Hòn Khói

 

Lược sử Giáo họ Hòn Khói TÌM HIỂU VỀ ĐỊA DANH HÒN KHÓI Nằm cách thị trấn Ninh Hòa khoảng 10 cây số về hướng đông bắc, Hòn Khói, một địa danh thuộc huyện Ninh Hòa. Theo các cụ ngày xưa, địa danh Hòn Khói có từ thế kỷ 18. Cái thời tàn quân nhà Minh bên Tàu không chịu khuất phục triều Mãn Thanh, nên dùng tàu bè xuôi Nam tìm đất sống. Một số có quyền chức, giàu có, có tàu thuyền to lớn thì vào lập nghiệp tận miền Nam, như Mạc Cửu lập xứ Hà Tiên. Còn một số ít nghèo khổ lang thang trên biển cả lâu ngày trở thành hải tặc. Thỉnh thoảng vào các hải đảo cướp bóc lương thực. Thời bây giờ triều đình nhà Nguyễn ra lệnh cho địa phương, khi nào có giặc Tàu Ô vào cướp bóc, thì dân làng đốt lửa trên đỉnh núi, cho khói lên cao, để quan sở tại biết mà kịp thời đem binh lính đến tiếp cứu. Có phải từ đó mà vùng đất này mang tên HÒN KHÓI ? Trong thời Pháp thuộc, người Pháp gọi vùng này là Hone-Coché. Một ngôi nhà lầu, bề thế nhất lúc bấy giờ được người Pháp xây dựng lên ở đây có tên là Douanes et Régies de Hone-Coché (Sở Thương Chánh Hòn Khói). Ngôi nhà được kiến trúc theo kiểu biệt thự của Pháp khá đẹp, nằm trên một ngọn đồi trông ra biển rất yên tĩnh và thơ mộng, nên sau này trở thành nơi hò hẹn của nhiều cặp tình nhân. Vì vậy người ta còn gọi đó là Lâu Ðài Tình Ái hoặc Lầu Ông Hoàng (Xin đừng nhầm với Lầu Ông Hoàng của Hàn Mặc Tử ở Phan Thiết). Rất tiếc, trải qua nhiều thời kỳ chiến tranh, ngôi nhà đã bị hư hỏng nặng nề. Bây giờ đã trở thành hoang phế. Chính quyền mới dựng lên phía trước một tấm bia, không phải để ghi lại những cuộc tình thơ mộng, mà là kỷ niệm một chiến thắng của Việt Minh thời trước. Trước kia, khoảng trước năm 1930, Hòn Khói là Tổng Phước Hà Ngoại, trực thuộc huyện Vạn Ninh, gồm có các làng Ðông Hà (Rớ), Ðông Hòa ( Xóm Bà Ðỏi), Ðông Hải (mũi Hòn Khói), Ðông Cát (xóm Cát), Bình Tây (xóm Ðò), Thạnh Danh, Phú Thọ và Bá Hà (Cồn Cạn). Hòn Khói nằm cách Vạn Giả khoảng 50 cây số đường biển, cách Ninh Hòa 10 cây số đường bộ. Nhưng thời xưa, ông bà chúng ta di chuyển từ nơi này đến nơi khác chỉ bằng bộ hoặc xử dụng phương tiện duy nhất là ghe thuyền. Thời đó, từ Hòn Khói lên Vạn Giả, đêm nào cũng có ghe đò (một đêm đi lên, một đêm đi về). Bến ghe đò nằm tại Bình Tây, kẻ đi người về tấp nập nên làng này được nhiều người biết đến. Và cũng vì thông thương dễ dàng, nên có nhiều người Hòn Khói lập gia đình với người Vạn Ninh. Trong gia phả của nhiều người Vạn Ninh bây giờ có gốc gác từ Hòn Khói. Trong khi ấy, từ làng Phú Thọ (Hòn Khói) lên Ninh Hòa chỉ dùng đường bộ, băng qua Chánh Thanh, sườn núi Hòn Hèo, rồi leo qua đèo Hà Thanh (đèo Bánh Ít) đến đầu làng Phước Ða. Lúc ấy cả đoạn đường này còn là rừng rậm, lại nhiều thú dữ. Vì vậy, Hòn Khói tuy gần Ninh Hòa hơn Vạn Ninh, nhưng vì giao thông trắc trở, nên Hòn Khói khi ấy trực thuộc huyện Vạn Ninh là hợp tình hợp lý. Ðến năm 1930, Hòn Khói mới được sáp nhập vào huyện Ninh Hòa, sau cuộc đấu tranh khởi đầu từ năm 1927 do ông trợ (giáo) Chước lãnh đạo đòi giảm sưu thuế. Ngày nay, Hòn Khói có 4 xã : Xã Ninh Hải (gồm các thôn Ðông Hà, Ðông Hòa, Ðông Hải, Ðông Cát và Bình Tây, xã Ninh Diêm (gồm các thôn Thạnh Danh, Phú Thọ, Chánh Thanh và Chánh Bình), xã Ninh Thủy (gồm các thôn Bá Hà, Ngân Hà và Thủy Ðầm), xã Ninh Phước (gồm các thôn Ninh Tịnh, Ninh Yển, Mỹ Giang và Ðầm Vân) Ngày trước, mặc dù ba mặt quanh Hòn Khói đều là biển cả và sông ngòi, nhưng dân chúng ở đây 90% lại làm nghề ruộng muối. Vì nghề này có lợi tức cao hơn nghề cá, do bán được muối cho Tây, cho dù giá muối thời ấy do người Pháp ấn định rẻ mạt. Ngày nay, Hòn Khói vẫn phát triển nghề làm muối. Xã Ninh Thủy có nhà máy Ciment, xã Ninh Phước có nhà máy đóng tàu Huyndai. Tại xã Ninh Phước dự trù sẽ xây dựng hải cảng Ðầm Vân (Mỹ Giang) để thuận tiện cho việc xuất cảng muối, ciment và hải sản… Hòn Khói còn có Dốc Lết, một địa điểm du lịch khá nổi tiếng, nằm bên những đồi cát trắng tinh, sáng chiều di chuyển và biến dạng theo chiều gió trông rất ngoạn mục. Muốn qua bên kia xem biển, du khách phải vượt qua những đồi cát lớn, cao như những bức trường thành. Khi bước đi, bàn chân lún xuống sâu, muốn tiếp tục, phải ngồi xuống và lết đi. Do đó người dân bản xứ gọi nơi đây là Dốc Lết. Người dân Hòn Khói tuy nghèo, sống xa xôi, nhưng có truyền thống hiếu học. Ngay từ thập niên 1940, lúc Hòn Khói còn rất hiếm người có điều kiện đi học, mà đã có cụ bà Lê Bút, người làng Phú Thọ, là một trong số bảy người phụ nữ đầu tiên trong huyện Ninh Hòa đậu bằng Primaire (tiểu học Pháp-Việt - Certificat d'Étude Primaire Complémentaire Indochinoise). Ðến đầu thập niên 1960, phong trào học hành ở đây bùng lên cao, nhà nào cũng cố gắng lo cho con cái theo học ở Nha Trang, Sài Gòn. Trong số nhiều người thành đạt, có một số được nhiều người biết đến: bác sĩ Lê Ánh, giáo sư Phạm Chân, giáo sư Ðỗ Trung Hiếu v.v… Tại hải ngoại, thế hệ con cháu cũng đã vươn lên từ những mất mát của cha ông. Nhiều tấm gương hiếu học đã làm rạng danh Hòn Khói. Ðặc biệt, Bác sĩ Nguyễn Xuân Nam, con trai của một gia đình đánh cá ở Bá Hà. Khi còn ở Việt Nam, đang học lớp 6 thì phải bỏ học, theo cha phụ đánh cá trong 9 năm trời. Năm 1978, vượt biên sang Mỹ một mình và tận tụy học hành, trở thành một Bác sĩ Phẩu Thuật nổi tiếng. Anh cũng là tác giả của nhiều bài báo có giá trị trong các tạp chí chuyên khoa phẩu thuật tại Hoa Kỳ. Vào đầu năm 2000, anh được Ðại Học Irvine, một đại học có tiếng của Tiểu bang California, mời giữ chức Trưởng Khoa Phẩu Thuật Tiểu Nhi. Hòn Khói cũng có nhiều chàng trai hào kiệt, sớm theo việc kiếm cung. Trong số này có anh Ðoàn Thảo, là người tôt nghiệp khóa 3 trường Võ Khoa Thủ Đức năm 1953, và anh Lê Chử tốt nghiệp đầu tiên ờ Trường SQTB Thủ Ðức. Trước 75, hai anh là những sĩ quan cao cấp trong QLVNCH Hòn Khói cũng có nhiều giai nhân, một thời làm đảo điên nhiều giáo sư và cả đám học trò. Những năm 1958-1960, Hòn Khói có chị Hằng Nga và chị Lê Thị Lựu là hoa khôi, nổi tiếng một thời của các các trường Kim Yến và Võ Tánh Nha Trang. Những thế hệ sau này, Hòn Khói cũng sản sinh cho đời nhiều đóa hoa hồng. Tại hải ngoại có một nữ ca sĩ trẻ dễ thương: Hạ Vy, cũng là một người ra đi từ Hòn Khói, một nơi tưởng chừng như xa mà cũng rất gần với chúng ta, những người trọn đời yêu thương Ninh Hòa. Trích : "Đức Cha Giuse viếng thăm giáo họ Hòn Khói" - Hình ảnh           "Nhà nguyện Hòn Khói sắp được hoàn thiện" ................................ Thánh Lễ Tạ Ơn và Làm Phép Nhà Thờ Hòn Khói Lúc 9h.30, ngày 29.06.2013, Đức Cha Giuse, Giám Mục Giáo phận, Đức Cha Phaolô nguyên Giám Mục Giáo phận, Đức ông Phêrô Nguyễn Quanh Sách, Cha Giám Đốc Đại Chủng Viện, cha đại diện Giám Mục miền Khánh Hòa, Cha Tổng Đại Diện Gp. Nha Trang, quý cha Hạt Vạn Ninh, quý cha, quý tu sĩ nam nữ, quý ân nhân trong và ngoài nước, quý HĐGX Hạt Vạn Ninh và tín hữu từ các xứ như Gò Muồng, Hòa Thanh, Ninh Hòa, Vạn Giã và các xứ trước đây cha Nguyễn Thiên Tân đã từng phục vụ khi còn là Thầy xứ và phó xứ như Phú Nhơn, Xuân Ninh, Thanh Điền cũng về tham dự Thánh Lễ tạ ơn và làm phép nhà thờ Hòn Khói. Đây là ngày hồng phúc cho Giáo Phận Nha Trang, vì Giáo Phận có thêm một ngôi nhà thờ mới được hoàn thành, cách riêng cho toàn thể bà con giáo dân Hòn Khói, vì sau mấy chục năm cầu nguyện, ước mơ, hy vọng và mong đợi có được một ngôi nhà thờ mới tại địa phương Hòn Khói nầy, mà mãi cho đến hôm nay mới trở thành hiện thực, để rồi bà con giáo dân Hòn Khói được biết bao nhiêu điều thuận tiện trong việc đi lễ, lãnh nhận các bí tích…đồng thời ngày ngày dâng những lời ca tiếng hát, kinh nguyện chúc tụng, ngợi khen và cảm tạ Thiên Chúa. Chúng ta thấy rõ niềm vui khôn xiết kể của vị cha chung không thể nói nên lời khi cùng với đoàn chiên đứng trước nhà thờ để cắt băng khánh thành nhà thờ Hòn Khói. Đức Cha xúc động ngỏ lời: “Cha vô cùng xúc động vui mừng với Hòn Khói hôm nay, Cha chỉ biết tạ ơn Thiên Chúa. Đức Cha làm dấu Thánh giá” như mời gọi cộng đoàn cùng dâng lời tạ ơn Thiên Chúa vì hồng ân Chúa thương ban có được ngôi nhà thờ mới Hòn Khói hôm nay và xin Thiên Chúa chúc lành cho các tín hữu Hòn Khói. Và rồi Đức cha Giuse, Giám mục Giáo phận mở cửa nhà thờ, ngài tiến bước vào theo sau các linh mục cùng các tín hữu, đặc biệt giáo dân Hòn Khói như hình ảnh vị mục tử dẫn đoàn chiên vào cửa Hội Thánh để cho chiên được sống và sống dồi dào. Khởi đầu Thánh Lễ, Đức Cha mời gọi cộng đoàn phụng vụ dâng lên Thiên Chúa lời tạ ơn vì đã cho nơi nầy một nhà thờ mới; và cũng nhờ lời cầu nguyện, sự hy sinh của các linh mục, tu sĩ nam nữ, ân nhân xa gần, đặc biệt các tín hữu Hòn Khói. Nghi thức làm phép nước và rảy nước thánh. Đức cha chủ tế làm phép nước để rảy trên dân chúng, làm dấu chỉ thống hối và giúp ta nhớ lại bí tích Rửa Tội, và cũng để thanh tẩy Nhà Thờ mới và nhờ cùng một đức tin và đức mến, chúng ta trở nên dấu chỉ và chứng nhân của tình yêu mà Thiên Chúa yêu thương hết mọi người. Trước khi đọc Lời Chúa, một thừa tác viên mang đến cho Đức Cha chủ tế cuốn sách Bài Đọc, ngài cầm cuốn sách giơ lên cho dân chúng thấy và mời gọi: xin cho Lời Chúa hằng vang lên trong ngôi nhà thờ này để mở cho anh chị em biết mầu nhiệm Chúa Kitô và thực hiện ơn cứu độ cho anh chị em ở trong Hội Thánh Người. Trong bài giảng lễ, Đức Cha Giuse nói hôm nay trong lòng tôi rất vui mừng nên tôi chỉ chia sẻ những gì xuất phát từ trái tim tôi cho cộng đoàn đặc biệt là các tín hữu giáo xứ Hòn Khói nầy. Đức Cha nhắc tới gia thế của Thánh Phêrô. Thánh Phêrô xuất thân từ một gia đình giàu có và quyền thế. Khi nghe Chúa Giêsu gọi Phêrô đã từ bỏ mọi sự mà theo Chúa. Và Phêrô đại diện các tông đồ tuyên xưng Thầy là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống và bỏ Thầy con biết theo ai, chỉ có Thầy mới đem lại sự sống đời đời. Còn Phaolô sau khi được Chúa phục sinh hiện ra chọn làm Tông đồ cho dân ngoại, Phaolô đã dốc cả đời mình cho việc rao giảng Tin mừng vì Phaolô biết mình đã tin vào ai: “Tôi biết tôi đã tin vào ai”. Ngày khánh thành nhà thờ Hòn Khói nầy làm cho tôi nhớ lại vào năm 2006 khi tôi thay mặt đức cha Phaolô đến làm lễ đặt viên đá đầu tiên để xây nhà thờ Vạn Giã. Sau Thánh Lễ, có một nhóm người đến nói với tôi, thưa Đức Cha, Đức Cha biết chúng con không. Tôi hỏi chúng con là ai. Họ thưa, chúng con là những giáo dân giáo xứ Hòn Khói, xin Đức Cha thương đến chúng con để chúng con có ngôi nhà thờ dâng lời tạ ơn Thiên Chúa. Tôi nhìn ánh mắt của họ và tôi nói Đức Cha rất thương chúng con, để Cha thưa với Đức Cha Phaolô rồi chúng con sẽ có nhà thờ như chúng con mong muốn. Với thời gian…và đến năm 2012 khi quyết định đặt cha Phêrô Nguyễn Thiên Tân, phó xứ Hòa Thanh, đặc trách xây dựng nhà thờ Hòn Khói, tôi cùng với cha hạt trưởng hạt Vạn Ninh, cha sở Hòa Thanh đến đây nhìn mãnh đất hoang sơ nầy, tôi nhìn cha Tân và nói cha ở đây và xây dựng nhà thờ Hòn Khói được không. Cha Tân vui vẽ trả lời nhờ ơn Chúa với sự yêu thương của Đức Cha, con sẽ xây nhà thờ Hòn Khói. Và với ơn Chúa, với sự nổ lực hy sinh không mệt mỏi của cha Tân, cùng với biết bao lời cầu nguyện, hy sinh tận tình giúp đỡ của quý ân nhân xa gần mà hôm nay chúng ta, đặc biệt giáo dân Hòn Khói nầy có ngôi nhà thờ mới. Chúng ta cám ơn Chúa, cám ơn cha Tân và cám ơn mọi người. Sau kinh tin kính, và lời nguyện giáo dân, Đức Cha làm phép bàn thờ để từ bàn thờ nầy các tín hữu Hòn Khói cử hành các mầu nhiệm của Chúa, dâng Hy Lễ của Đức Kitô trong mầu nhiệm tích cùng với của lễ nên thánh của các tín hữu làm hy lễ đẹp lòng Chúa và được Chúa chấp nhận, để ca tụng vinh quang Chúa. Tiếp theo là nghi thức thắp sáng bàn thờ và nhà thờ: Đức Cha nhận một cây nến rồi đọc: xin ánh sáng Chúa Kitô cháy sáng lên trong Hội Thánh để muôn dân được đầy chân lý. Rồi trao nến cho giúp lễ và giúp lễ thắp sáng tất cả các nến trên bàn thờ và ánh sáng Chúa Kitô tỏa lang hết cả nhà thờ không những để cử hành Thánh Lễ tạ ơn Thiên Chúa mà còn cháy lên ngọt lửa yêu thương trong lòng mọi người: “Hãy chiếu sáng trên trần gian ngọt lửa hồng từ ngàn đời để tình yêu Chúa, cháy lên trong lòng mọi người”. Bàn thờ đã được thánh hiến là dấu chỉ sự hiện diện linh thánh của Đức Kitô vì lẽ đó Đức Cha hôn bàn thờ, nhận lễ vật của cộng đoàn Dân Chúa, rồi dâng lời chúc tụng trên bánh rượu, để xin Thiên Chúa Cha đoái nhận và chúc lành. Sau lời nguyện hiệp lễ, cha Phêrô Nguyễn Thiên Tân đặc trách nhà thờ Hòn Khói đại diện các tín hữu Hòn Khói dâng lên Thiên Chúa lời tri ân, dâng lời cám ơn Đức Cha Giuse, Giám mục giáo phận yêu thương đặc biệt đến Hòn Khói, cùng với lời kích lệ động viên của đức Cha Phaolô, cha hạt trưởng Vạn Ninh, quý cha, quý tu sĩ nam nữ, quý ân nhân xa gần mà hôm nay các tín hữu Hòn Khói có được ngôi nhà thờ mới nầy. Và niềm vui càng nhiều hơn khi nghe lời huấn dụ rất cụ thể dí dỏm của Đức Cha Phaolô: “Hôm nay Hòn Khói đầy khói bay lên. Khói bay lên từ lời cầu nguyện, hy sinh của biết bao người, từ xi măng, cốt thép, đá gạch…rơi xuống và thành nhà thờ Hòn Khói hôm nay.” Cả nhà thờ vỗ liên hồi tràng pháo tay vui sướng cho Hòn Khói. Xin tạ ơn Thiên Chúa và xin cám ơn lòng quảng đại hy sinh của biết bao con người cho công trình xây dựng nhà thờ Hòn Khói.

Hình ảnh nhà thờ Giáo họ Hòn Khói

Thánh Lễ Tạ Ơn và Làm Phép Nhà Thờ Hòn Khói (29/6/2013)

Hình ảnh bổ sung xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com