|

Lược
sử Giáo xứ Phước An
1. Vị
trí địa lư
Đông giáp
Mương Cái, Cầu Lầu. Tây giáp núi Ḥn Đỏ và Ḥn Dài. Nam giáp đồi Gia
Lai, Đất Bầu Bèo. Bắc giáp Mương Cái và đập Nha trinh.
2. H́nh
thành và phát triển

Một buổi
sáng đẹp trời tháng tư năm 1925, bốn cổ xe ngựa lạch cạch gơ nhịp
trên đường Dinh thuỷ Phước thiện, trên xe lớn có, nhỏ có, đàn ông có,
đàn bà có. Đó là 11 gia đ́nh gốc B́nh định, được Đức cố Giám mục
Marcel Lợi (Piquet) hồi đó là linh mục quản xứ Dinh thuỷ, giúp di cư
vào Tầm Chưởng làm ăn.
Tầm chưởng
chính là tên cúng cơm của Phước an. Tầm chưởng vốn là vùng đất nhà
chung khá rộng chưa khai khẩn. Hồi trước, lúc c̣n là giáo sư của
Tiểu chủng viện Đại an, cố Lợi vốn có nhiều cảm t́nh với giáo dân
nơi đây, một thời gian khi cố Thọ (cố Sở) qua đời, Đức giám mục chưa
cử linh mục khác tới thay, cố Lợi tạm thời phụ trách. Sau này về
Dinh thuỷ (Phan rang), cố vẫn t́m cách giúp đỡ giáo dân cũ. Nhận
thấy Tầm chưởng đất tốt và rộng, không người canh tác, cố cho thầy
Nghiêu (quản lư) về tuyên truyền di dân vào sinh sống. Sung sướng v́
được sự lo lắng của linh mục cũ, nhiều gia đ́nh muốn dời cư nhưng
bản tính do dự, không mấy ai dám lên đường. Cuối cùng chỉ có bảy gia
đ́nh Đại an, một gia đ́nh Làng sông, một Cảnh Hàn và hai Nam B́nh "liều
mạng" theo thầy Nghiêu xuống thuyền vô Nam tất cả chỉ có 48 người.
Đấy những người tiên phong của giáo xứ tôi đấy.
Lên tới
Phước thiện 4 xe ngựa ngừng. Các gia đ́nh được phân tán gửi vào các
gia đ́nh giáo dân trong xứ. Cùng ngày, hai chiếc xe ḅ chở ấm, nồi,
xoong, chảo, chén bát, được linh mục Dinh thuỷ cho chở lên. Trong
bước đầu nhà Chung phát gạo, mắm, muối, trâu ḅ, vật dụng. thầy
Nghiêu lo lắng mướn người Thượng (phía trại thịt bây giờ) xuống phát
cây cuốc đất, lo dựng tạm lều ở, đêm về Phước thiện. Sau hai tháng
tạm trú, mỗi gia đ́nh đă có một túp lều chui đụt khi mưa nắng. Cha
mẹ con cái lại kéo nhau lết thếch vào đất mới, cây cối vẫn rậm rạp,
tranh cỏ mọc quá đầu người, ra khỏi nhà đă có thể gặp Cọp, nhưng
những người tiên phong đó của giáo xứ tôi vẫn không chút sờn ḷng.
Ngày định cư đúng vào tháng Đức Mẹ (tháng 05.1925) lại gần ngày lễ
Đức Mẹ Phù Hộ các giáo hữu. Linh mục Phước Thiện lúc đó là linh mục
Triều đă đặt Đức Mẹ phù hộ các giáo hữu làm bổn mạng. Tạm có chỗ ở,
song song với việc sản xuất nuôi sống, là kiến tạo một nơi tập hợp
thờ phượng. Mỗi người hăng hái bắt tay vào việc dựng nhà nguyện. Địa
điểm là nền nhà xứ hiện tại.
Đất đai phù
nhiêu, nhưng khốn nỗi khí hậu độc vô kể. Số người bị sốt rét khá
nhiều. Buổi đầu ăn uống không đủ, thuốc men thiếu thốn, lại thêm
muỗi ṃng đốt, số người chết, nhất là trẻ em lên cao. Dầu vậy dân
chúng vẫn không nản. Công việc vẫn tiến triển đều. Rẫy vườn khai phá
ngày càng rộng. Đời sống cao dần. Những căn lều được nới rộng, cất
cao hơn. Nhà Chúa v́ thế cũng cần được khang trang. Năm 1932, ngôi
nhà thờ cũ họ Đá Hàn (Ninh Quí) được linh mục Phước Thiện cho chở
lên làm nhà thờ Tầm Chưởng, ở nền nhà nguyện cũ, c̣n nhà nguyện
tranh cũ giỡ làm nhà xứ, địa điểm là sân trường bây giờ, nhưng cũng
chỉ được mấy năm rồi sập.
Nhận thấy
dân số ngày càng đông, phần do sinh sản, phần do đồng bào các tỉnh
miền ngoài đi vào, nhà Chung đă nghĩ đến một ngôi nhà thờ mới. Năm
1944, sư huynh Michel ḍng Thánh Giuse hồi đó quản lư nhà Chung
Phước Thiện, cho khởi công xây cất nhà thờ. Và cuối năm đó, Đức Giám
Mục Piquet Lợi về làm phép ngôi nhà thờ đá lợp ngói này. Nhà thờ cũ,
vẫn để nguyên chỗ, dùng làm trường học, sau này khi đă có trường mới,
dùng làm nhà xứ và là nhà xứ hiện nay.
Năm 1945,
Tầm Chưởng được đổi tên mới là Phước An.
Dân chúng
bằng nghề trồng thuốc lá. Mỗi năm vào khoảng tháng 09 đất đai đă
được cầy xới để chuẩn bị mùa thuốc. Nửa tháng 10 cây thuốc đă cao,
mùa thuốc thực sự bắt đầu. Bận rộn nhất là các tháng 11, tháng chạp,
tháng giêng và tháng hai. Bẻ lá, ghim thuốc, phơi thuốc vất vả, thức
khuya dậy sớm. Nhưng được điều yên ủi là dân làng làm theo chế độ
đổi công, nên đỡ vất vả phần nào. Và khi thuốc đă phơi khô, nhà
Chung mua giùm. Khoảng tháng 05 mùa màng xong xuôi, bây giờ mới thực
sự là giai đoạn nghỉ ngơi sau những tháng bù đầu với thuốc. V́ thuốc
lá để qua một ngày không hái là có thể hư nên không thiếu những gia
đ́nh mồng hai Tết đă đi bẻ. Mùa thuốc kéo dài 08 tháng, mỗi năm
những tháng tương đối rảnh rỗi dân thôn tôi trồng các thứ hoa màu
phụ như dưa, bắp, đậu, ớt. cũng có gia đ́nh không sống nghề trồng
trọt, nhưng sống nghề chăn nuôi ḅ, dê, cừu. Tuy nhiên con số này
chiếm ít.
Vấn đề sinh
sống tạm ổn, cần nghĩ đến giáo dục, từ năm 1949, Đức giám mục đă gởi
đến một sư huynh ḍng Thánh Giuse, mấy lớp cũng ngồi đó trong căn
nhà rộng 06m, dài 07m, không vách ngăn và cũng chỉ một thầy giáo đó.
Một thầy giáo ba lớp học, đủ cả sơ cấp. Cho đến năm 1957, trường mới
được xây cất và v́ số học sinh ngày càng đông nên năm 1967 đă xây
thêm hai lớp dành cho mẫu giáo.
Phần thiêng
liêng, những năm đầu, giáo dân ra Phước Thiện dự lễ Chúa Nhật. Mỗi
năm dịp bổn mạng, linh mục Phước Thiện vào dâng lễ một lần. Nhận
thấy số giáo dân càng ngày càng đông, từ năm 1950 Đức giám mục cho
linh mục phó Phước Thiện vào phụ trách họ Phước An.
Năm 1967
Đức Giám Mục F.x Nguyễn Văn Thuận công bố họ Phước an được nâng lên
hàng Giáo xứ và bổ nhiệm linh mục Đậu vương Quyền làm linh mục quản
xứ đầu tiên.
Giáo xứ
Phước An gồm có họ lẻ Liên Sơn và Xóm Mới, sắp trở thành họ lẻ là
Xóm Láng (Cầu Lầu).
-
Họ Liên
Sơn: Nằm cách nhà thờ Phước an chừng 3 km về hướng Tây Bắc có
khoảng một trăm gia đ́nh công giáo tính được 500 giáo dân trong số
đó có 44 giáo dân người dân tộc thiểu số. Tổng số dân chừng 2000
người gồm người Kinh và Dân tộc thiểu số. Nhà thờ nằm trên ngọn
đồi, được xây dựng năm 1961.
-
Xóm Mới:
Đây là điểm quy tụ các gia đ́nh mới hiện có 118 gia đ́nh công giáo
và trên 600 giáo dân, nằm cách nhà thờ Phước an trên 1 km về hướng
Bắc. Đang xin phép xây dựng nhà nguyện.
Giáo xứ
Phước An tính luôn xóm Mới, gần 680 gia đ́nh công giáo, được 3500
giáo dân. Tổng số dân của HTX Phước An trên 4000 hộ khẩu. Tỷ lệ công
giáo là 87%. Vậy toàn giáo xứ tính cả Liên Sơn chừng 4000 giáo dân.
Các linh
mục phụ trách giáo xứ từ ngày thành lập đến nay:
Ban đầu,
linh mục quản xứ Phước thiện đi lại trông nom và lo cho họ đạo. Rồi
từ năm 1950 các linh mục Phó Phước Thiện ở luôn tại Phước An để trực
tiếp phụ tránh họ đạo, Gồm các linh mục sau đây:
-
Linh mục
Hoàng (1950-1955)
-
Linh mục
Mừng (1955-1959)
-
Linh mục
B́nh (1959-1964)
-
Cố
Saunier Nhứt (1965)
-
Cố
Moussay Phú (1965)
-
Linh mục
Chiểu (1966)
-
Linh mục
Huệ (1966)
-
Năm 1967
họ Phước an được nâng lên hàng giáo xứ có các linh mục quản xứ sau
đây:
-
Linh mục
Phaolô Đậu vương Quyền (1967-1975)
-
Linh mục
Fx Nguyễn đ́nh Kim (1975-1984)
-
Linh mục
Fr Nguyễn Tôn Sùng (1986-1991) linh mục quản xứ Phước Thiện kiêm
linh mục quản xứ Phước An.
-
Linh mục
Giuse Trương Phúc Tinh 23.11.1991 - 2005
-
Linh Mục Gioakim Nguyễn Phúc Hoà 26/10/05
đến nay
Sinh
hoạt giáo xứ
1. Các
lớp giáo lư
Giáo lư phổ
thông bắt đầu từ Chúa Nhật I Mùa Vọng đến tháng 11, dạy theo chương
tŕnh giáo lư giáo phận. Do các nữ tu và các anh chị em giáo lư viên
phụ trách.
Giáo lư tân
ṭng bắt đầu từ Chúa Nhật I Mùa Vọng đến ngày 24.5.
Giáo lư hôn
nhân học 3 tháng, kết thúc ngày 24.5.
Lớp giáo lư
viên học một tuần hai tối vào thứ 4 và thứ 6
2. Các
hoạt động:
Dịp khai
giảng năm học mới tổ chức phân phát một bộ quần áo cho các em dân
tộc thiểu số và giúp tiền cho các em đi học.
Hướng
tương lai
Ưu tiên của
giáo xứ: Quan tâm khuyến khích giới trẻ về việc học tập và đời sống
đạo. Một vài lớp học t́nh thương, bổ túc văn hoá và xoá mù chữ.
Pḥng phát thuốc
Nguồn :
Trang WEB Giáo Phận
Nha Trang
|
|