
Lược
sử Giáo xứ Đa Lộc
BBT lịch sử giáo phận (24/7/2018)
I. VỊ TRÍ ĐỊA LƯ
Phần đất giáo xứ Đa Lộc bao gồm xă Đa Lộc và xă Xuân Lănh, huyện
Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Trung tâm sinh hoạt của giáo xứ là nhà thờ
Đa Lộc tại thôn 5, xă Đa Lộc, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.

II. ĐÔI D̉NG LỊCH SỬ
1. Nguồn gốc
Đa Lộc, một vùng rừng núi của huyện Đồng Xuân, nơi người Bahnar
sinh sống từ lâu đời bên cạnh những con suối nhỏ của Ḥn Đát. Một số
ít cư dân người kinh cũng quần tụ sinh sống ở đây.
Tiếng đồn Đa Lộc cam ngon,
Muốn ăn cam Đa Lộc, sợ đi ṃn gót chân.
Quả vậy, để đến Đa Lộc ngày nay có ba lối đường, lối đường nào
cũng có gập ghềnh, có đèo dốc, có bụi mờ. Lối đường từ ngă ba Diêu
Tŕ theo đường quốc lộ 19C đi Xuân Lănh, Đồng Xuân (47 km). Lối
đường ĐT 644 từ thị trấn Sông Cầu tới nhà thờ Đa Lộc (26 km), tới
Xuân Lănh (36 km). Lối đường từ thị trấn Chí Thạnh theo đường ĐT 543
đi Xuân Lănh (32 km). Từ chợ Xuân Lănh đi theo ĐT 644 về hướng Đông
Bắc khoảng 10 km tới nhà thờ Đa Lộc.
Đa Lộc, một nơi mà từ thập niên 50-60 thế kỷ XVIII đă từng ghi
dấu một cộng đoàn nhỏ giáo dân như lời tường thuật của Đức cha
Edmond Bennetat, Giám mục phó Đàng Trong (1748-1758) về việc bốn
thừa sai Ḍng Phanxicô bị bắt :“ Tỉnh (Qui Nhơn) này là tỉnh rộng
hơn tỉnh tôi vừa đi qua. Đường từ Bắc xuống Nam đi bộ mất hơn bốn
ngày. Ở vài nơi chiều Đông sang Tây có thể đi đến hai ngày. Ở đây
không có quan cai trị thường xuyên. Ở tỉnh nầy có 20 nhà thờ, có nhà
thờ lớn, có nhà thờ nhỏ. Lúc đến một họ đạo nhỏ gọi là Deatlaoc, họ
đạo địa đầu tỉnh nầy về phía Nam, tôi yêu cầu lính cho tôi vào nhà
một thầy giảng, thầy nầy đă đợi chúng tôi mấy ngày nay và đă chuẩn
bị đủ để đón tiếp chúng tôi…” [1]
2. Giai đoạn h́nh thành
Ngày mồng 08 Tết Nguyên Đán năm Kỷ Mùi 1979, từng đoàn xe tải lắc
lư qua suối, qua ổ gà, ổ voi trên con đường từ La Hai đi Đa Lộc vừa
mới được ủi tạm để đưa các gia đ́nh từ Cam Ranh đến Đa Lộc lập vùng
kinh tế mới theo quyết định số 74/CP ngày 02 tháng 03 năm 1979 của
Hội đồng Chính phủ.
Trong số những gia đ́nh đi kinh tế mới Đa Lộc có rất nhiều gia
đ́nh công giáo. Số giáo dân lúc mới đến Đa Lộc gần 800 người, được
phân chia định cư từ thôn 2 đến thôn 6, trong đó thôn 2 và thôn 5 có
số giáo dân nhiều nhất, thôn 6 hẻo lánh nhất. Lúc bấy giờ vùng kinh
tế mới Đa Lộc được chia làm 6 thôn, thôn 1 gồm cư dân người Bahnar,
thôn 3 gồm cư dân địa phương, mỗi thôn cách nhau một con suối, ngày
nay đă có cầu bắc qua những con suối nầy.
Khi mới đến Đa Lộc, mỗi gia đ́nh được chỉ định một gốc cây hay
một đám tranh săng vừa mới nhú trên sườn đồi. Mái nhà mỗi gia đ́nh
là những tấm tole, tấm bạt tạm bợ che mưa nắng do mỗi gia đ́nh mang
theo. Ban đêm những tiếng khóc ré của trẻ con lấn át tiếng côn trùng.
Đâu đó tiếng gọi bà con đến cấp cứu người thân bị cơn sốt rét rừng
hành hạ. Cuộc sống ban đầu ấy đă làm cho nhiều người hoảng sợ, t́m
cách trốn thoát khỏi vùng kinh tế mới nầy. Số giáo dân c̣n lại từng
bước khắc phục gian khó, ổn định cuộc sống.
Những giờ kinh đêm âm thầm từng gia đ́nh rồi dần dần h́nh thành
những ‘xóm đạo’ ở thôn 2, thôn 4, thôn 5, thôn 6, nương tựa nhau,
cầu nguyện chung với nhau. Để được lănh nhận các bí tích, ít là mỗi
năm một lần, phải ṃn gót chân đến ga xe lửa Phước Lănh về Qui Nhơn
hay Cam Ranh. Cha mẹ hoặc anh chị lớn trong gia đ́nh là những giáo
lư viên dạy cho con em của ḿnh biết làm dấu thánh giá, biết có Chúa
ở khắp mọi nơi, biết đọc kinh cầu nguyện, biết chào thưa lễ phép.
Các em nhỏ vừa mới lớn chưa một lần tham dự thánh lễ với cộng đoàn,
nhưng cũng biết thưa đáp phần giáo dân trong thánh lễ, nhờ cả gia
đ́nh lén sum họp tham dự thánh lễ Chúa nhật qua đài phát thanh
Veritas.
Trước nhu cầu tôn giáo của giáo dân quá khẩn thiết nhưng hoàn
cảnh quá khó khăn, cha Phêrô Bùi Huy Bích, cha sở Đồng Tre, ở tại
Suối Ré, t́m mọi cách để thăm viếng và ban các bí tích cho giáo dân
như một nguồn năng lực có khả năng vượt qua gian khó. Cha Bích đến
Đa Lộc bằng nhiều h́nh thức, có khi trong vai làm người mua ḅ, có
khi đi đổi chó săn, có khi đi t́m bắt ong mật. Qua nhiều lần tiếp
cận, cha Bích cử hành thánh lễ kín đáo tại một nhà giáo dân ở thôn
6, tổ chức từng nhóm nhỏ dạy giáo lư xưng tội rước lễ lần đầu và
giáo lư thêm sức.
Đầu tháng 03 năm 1992, Đức cha Phaolô Huỳnh Đông Các bổ nhiệm cha
Phêrô Bùi Huy Bích làm cha sở Mằng Lăng, cha Giuse Trương Đ́nh Hiền
làm cha sở Đồng Tre. Từ khi c̣n là Đại chủng sinh ở Mằng Lăng, cha
Hiền đă thâm cảm hoàn cảnh giáo dân Đa Lộc, do đó những ưu tư mục vụ
dành cho cộng đoàn giáo dân Đa Lộc là tầm ngắm đầu tiên trong kế
hoạch mục vụ của cha khi làm cha sở Đồng Tre.
Cha năng lui tới Đa Lộc, tiếp cận, thăm viếng, qui tụ một số giáo
dân thiện chí, kiên tŕ xuôi ngược xin được giấy phép làm nhà thờ
tại Đa Lộc. Sau thời gian chuẩn bị, ngày 17 tháng 02 năm 1993, cha
khởi công làm nhà thờ tại vị trí hiện nay. Hơn một tháng miệt mài
công sức đêm ngày, ngày 29 tháng 03 năm 1993 nhà thờ mới với diện
tích (9m x 16,5m) đă nên h́nh nên dạng với cột kèo, đ̣n tay, rui mè,
bằng các loại cây rừng Đa Lộc tươi rói.
Ngày 27 tháng 05 năm1993, giáo dân Đa Lộc đă rộn mừng đón tiếp vị
mục tử của ḿnh, Đức cha Phaolô Huỳnh Đông Các về khánh thành nhà
thờ và ban phép Thêm sức cho trên 100 thiếu nhi và người lớn của
giáo xứ Đồng Tre tại nhà thờ Đa Lộc. Cha Giuse Trương Đ́nh Hiền lấy
ư kiến giáo dân, chọn Thánh Giuse làm bổn mạng của giáo họ Đa Lộc.
Nhà thờ được h́nh thành, thánh lễ được cử hành hằng tuần, các
sinh hoạt ca đoàn, giáo lư, gia trưởng, hiền mẫu dần dần được đi vào
nề nếp, một cuộc ‘sống đạo’ mới thay cho những ngày tháng sống đạo
âm thầm. Ơn gọi tu tŕ được cha Hiền gieo trồng và cổ vơ mà ngày nay
đă đơm hoa kết trái.
Ngày 14 tháng 04 năm 2002, Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn, Giám mục
Giáo phận Qui Nhơn, bổ nhiệm cha Giuse Trương Đ́nh Hiền làm cha sở
Tuy Ḥa, cha Antôn Nguyễn Huy Điệp làm cha sở Đồng Tre.
Tiếp nối kế hoạch mục vụ của cha sở tiền nhiệm, cha Antôn Nguyễn
Huy Điệp đă khởi công xây lại nhà thờ mới khang trang, kiên cố thay
cho nhà thờ cũ đă xiêu vẹo v́ tính tạm thời khi làm nhà thờ nầy năm
1993.
Ngày 24 tháng 08 năm 2002, Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn đă đặt viên
đá đầu tiên cho nhà thờ mới. Những thiên đá chẻ theo qui cách mà cha
Giuse Trương Đ́nh Hiền đă chuẩn bị từ trước được cha Antôn Nguyễn
Huy Điệp đặt vào nền móng. Nhờ ơn Chúa, sự năng động giao tế của cha
Antôn, sự quảng đại của các ân nhân và sự nhiệt t́nh của bà con giáo
dân đă được kết hợp cho ngôi nhà thờ mới được hoàn thành.
Ngày 29 tháng 01 năm 2004, Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn chủ tế lễ
khánh thành nhà thờ cùng với 40 linh mục đồng tế, một số tu sĩ và
khoảng 1.000 giáo dân rải rác từ các giáo xứ cùng về hiệp dâng thánh
lễ.
Khi nhà thờ đă hoàn thành, cha Tôma Nguyễn Công Binh, phó xứ Đồng
Tre thường xuyên ở tại Đa Lộc, hôm sớm đồng hành với bà con.
3. Thành lập giáo xứ
‘Tam thập nhi lập’, sau 30 năm kiên vững sống đạo, một hành tŕnh
đức tin có nhiều thử thách, có đầy ơn Chúa, có nỗ lực dày công của
con người. Ngày 28 tháng 05 năm 2009, Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn
quyết định tách giáo họ Đa Lộc của giáo xứ Đồng Tre để thành lập
giáo xứ Đa Lộc gồm địa bàn hai xă Đa Lộc và Xuân Lănh của huyện Đồng
Xuân. Đồng thời, Đức cha cũng bổ nhiệm cha Tôma Nguyễn Công Binh làm
cha sở Đa Lộc.
Cộng đoàn tín hữu Đa Lộc viết tiếp trang sử đức tin trên chặng
đường mới. Xin thắp nén hương ḷng tưởng nhớ những đồng đạo, những
người đă hy sinh cho Đa Lộc lớn lên và trưởng thành.
Thiên địa nhân Đa Lộc không có ǵ xa lạ với cha Binh cũng như
người dân đối với cha. Cha đă quen con đường nắng bụi mưa śnh từ
Đồng Tre đi Đa Lộc từ khi cha là một thầy giúp xứ ở Đồng Tre. Cha đă
nếm giá trị sự đùm bọc của người giáo dân Đa Lộc để tạo sức mạnh
vượt qua gian khó, để giành lấy sự sống trong cái chết. Cha đă cảm
thấu tấm ḷng mục tử của các mục tử cha anh đi trước cha. Cha đă
thấy dấu chân các các vị tiền nhiệm của cha in dày trên các ngơ
ngách dốc khe đất Đa Lộc. Với cái quen, cái nếm, cái thấy, cái cảm
thấu đó, cha đồng hành với giáo dân và cư dân Đa Lộc.
Ngày 28 tháng 05 năm 2014, dịp kỷ niệm 5 năm thành lập giáo xứ Đa
Lộc, cha tổ chức lễ khánh thành nhà sinh hoạt mục vụ bề thế, hai
tầng, có đầy đủ các pḥng cho các em học giáo lư. Tường rào khuôn
viên nhà thờ được cha xây dựng ổn định. Sân trước nhà thờ, tượng đài
Thánh Giuse được xây dựng và được Đức cha Matthêô Nguyễn Văn Khôi,
Giám mục Giáo phận, về làm phép ngày 19 tháng 03 năm 2016; tượng đài
Đức Mẹ cũng được hoàn thành và được làm phép ngày 01 tháng 05 năm
2016.
Ngày 30 tháng 06 năm 2016, cha Gioan Baotixita Vơ Tá Chân được
Đức cha Matthêô bổ nhiệm làm cha sở Đa Lộc, thay cho cha Tôma Nguyễn
Công Binh được chuyển về làm cha sở Tịnh Sơn.
Cuối năm 2017 giáo xứ Đa Lộc có 159 gia đ́nh, 575 tín hữu, được
phân bố trong 4 giáo khu: giáo khu Thánh Linh 197, giáo khu Thánh
Tâm 122, giáo khu Thánh Mẫu 125, giáo khu Thánh Thể 131.
4. Linh mục, tu sĩ, chủng sinh xuất thân
từ giáo xứ
- Linh mục
1. Cha Phêrô Nguyễn Xuân Bá.
2. Cha Phêrô Lê Hoàng Vinh.
3. Cha Gioakim Lê Hoàng Vương.
- Tu sĩ
1. Nữ tu Maria Phan Thị Tuyết Nhung, Ḍng MTG Qui Nhơn.
2. Nữ tu Mađalêna Trần Thị Ánh Hồng, Ḍng MTG Qui Nhơn.
3. Nữ tu Anna Nguyễn Thị Ái Vy, Ḍng MTG Qui Nhơn.
4. Nữ tu Maria-Anrê Phú Yên Trần Thị Kim Phượng, Ḍng Kín Nha Trang.
5. Nữ tu Maria Bùi Thị Cẩm Vân, Ḍng Thánh Phaolô Đà nẵng.
6. Nữ tu Maria Mađalêna Nguyễn Thị Hà Cẩm, Ḍng Khiết Tâm Đức Mẹ Nha
Trang.
7. Nữ tu Anna Nguyễn Thị Hà My, Ḍng Khiết Tâm Đức Mẹ Nha Trang.
- Chủng sinh
1. Thầy Giuse Lê Quốc Thịnh, Đại chủng viện Sao Biển Nha Trang.
[1] ADRIEN LAUNAY, Histoire générale de la Société des Missions
Etrangères, Tome II, Paris 2000, tr. 292.
Tác giả bài viết: BBT lịch sử giáo phận (24/7/2018)
Nguồn :
Website GP
Quy Nhơn
Xem thêm
Lược sử
Giáo xứ Đa Lộc : Nguồn : Trang Web Giáo hạt Phú Yên
Đường đến nhà thờ Đa Lộc.
|