Giáo phận Quy Nhơn

Nhà thờ Giáo họ Biệt Lập Hòa Mục

 

Lược sử Giáo họ Biệt Lập Hòa Mục Nguồn : Website GP Quy Nhơn  - 22/07/2019 I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ Địa bàn giáo họ biệt lập Hòa Mục gồm xã Cát Tài, xã Cát Thành và các thôn Vĩnh Kiên, Khánh Lộc, Vĩnh Trường, Mỹ Hóa, Hòa Hội của xã Cát Hanh, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định. Trung tâm sinh hoạt của giáo họ là nhà thờ Hòa Mục, thôn Hòa Hiệp, xã Cát Tài, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định.   II. ĐÔI DÒNG LỊCH SỬ 1. Nguồn gốc Theo thống kê năm 1750, Mương Lỡ, một họ đạo bên bờ Nam sông La Tinh có 80 tín hữu. Họ đạo Mương Lỡ nay gọi là giáo họ Hòa Mục. Theo ghi nhận của cha Phêrô Huỳnh Kim Lăng: "Ông Trùm Thượng, thân sinh của hai cha Mactinô Nguyễn Trọng Huấn và Gioan M. Nguyễn Đức Thống kể rằng: trong vùng có một cái mương đào dẫn thủy nhập điền nhưng đào không xong, bỏ lỡ dở nên gọi là Mương Lỡ". Sau Công nghị Gò Thị (1841), Đức cha Stêphanô Cuénot Thể lập chủng viện tại Mương Lỡ và Làng Sông. Cha Phaolô Châu phụ trách chủng viện Mương Lỡ. Cha Tư phụ trách chủng viện Làng Sông. Năm 1862, chiếu chỉ phân sáp được thi hành gắt gao, Đức cha Cuénot Thể giải tán chủng viện Mương Lỡ. Cha Phaolô Châu ở lại Mương Lỡ lo mục vụ cho giáo dân cho đến khi cha Tư bị bắt, cha Châu về Làng Sông để chăm sóc các chủng sinh, sau đó cha Châu cũng bị bắt và chịu tử đạo tại Gò Chàm. Năm 1850, Mương Lỡ có 230 tín hữu, thuộc hạt Phù Ly. Trong những năm bị cấm đạo gắt gao, Mương Lỡ là nơi Đức cha Cuénot thường ẩn trú hoặc dừng chân trên đường từ Gò Thị đến Gia Hựu, hoặc ngược lại. Chính trong thời gian bách hại này, cha Giuse Chung, quê ở thôn Hòa Mục, tổng Thạch Bàn, huyện Phù Cát, đang phụ tá cho cha Micae Chương ở Hoa Vông, phải lẩn trốn đến Phú Cốc và bị bắt tại đó. Ngày 23 tháng chạp, Tự Đức thập nhị niên, tức đầu năm 1860, cha bị xử tử vì đạo tại Gò Chàm, Bình Định.1 Ngày 12 tháng 11 năm 1918, Tòa Thánh đã đưa cha vào danh sách các Tôi tớ Chúa chờ ngày tôn phong Chân phước.2 Lúc bấy giờ số linh mục còn ít ỏi, sự hiện diện của linh mục nơi các giáo điểm có tính cách vãng lai. Mương Lỡ là một giáo điểm trong vùng truyền giáo được các linh mục hiện diện thường xuyên hơn. Năm 1850, cha Micae Chương, nguyên quán Ngọc Kinh, Quảng Nam, qua đời tại Mương Lỡ và được an táng tại đó. Sau năm 1889, khi cha Théodule Joseph Hamon Lựu xây dựng xong nhà thờ Truông Dốc (Nhà Đá), cha Chương được cải táng về chôn tại nhà thờ Truông Dốc.3 2. Giai đoạn thuộc địa sở Truông Dốc Vào tháng 03 năm 1882 Đức cha Louis Galibert Lợi bổ nhiệm cha Théodule Joseph Hamon Lựu đến ở tại Truông Dốc với nhiệm vụ như một cha sở (comme curé). Từ đây Mương Lỡ thuộc địa sở Truông Dốc (Nhà Đá). Trong nạn Văn Thân năm 1885, một số gia đình chạy trước về Gò Thị, nơi họ có bà con. Những gia đình khác chạy trốn ở chân núi gần đó, mang theo hai tượng Đức Mẹ ở nhà thờ và đặt trong một cái hang ở chân núi, họ quì dưới chân Đức Mẹ và tiếp tục cầu nguyện, nhưng cuối cùng họ bị phát hiện, bị đưa về nhà và bị giết không thương tiếc. Sau Văn Thân, số giáo dân Mương Lỡ sống sót trở về quê quán sinh sống. Mương Lỡ dần dần hồi sinh. Năm 1940, Mương Lỡ có 192 giáo dân.4 Với số giáo dân nầy, Mương Lỡ được xếp hạng 109 trên tổng số 439 họ đạo thuộc Giáo phận Qui Nhơn lúc bấy giờ. Mương Lỡ còn được gọi là Hòa Mục. Năm 1941, hai tên gọi Mương Lỡ và Hòa Mục được dùng song song trong các sử liệu của Giáo phận. Hòa Mục nguyên là tên gọi của một thôn thuộc xã Cát Tài. Sau năm 1975, thôn Hòa Hảo và thôn Hòa Mục của xã Cát Tài được sáp nhập thành thôn Hòa Hiệp.5 Nay nhà thờ Hòa Mục thuộc thôn Hòa Hiệp, xã Cát Tài, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định. 1 Xem Mémorial Mission de Quinhon, No. 50, 29 Février 1909, tr. 26-32. 2 Xem Mémorial Mission de Quinhon, No. 148, 20 Mars 1919, tr. 20-25. 3 Trên vách tường bên phải cung thánh (dưới nhìn lên) hiện còn dòng chữ nơi an nghỉ của cha Micae Chương. 4 Xem Mémorial Mission de Quinhon, Septembre-Octobre 1940, tr. 4. 5 Hiện chưa tìm được thời điểm việc sáp nhập nầy. Theo một tài liệu số 7321 tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, ngày 13.5.1975 vẫn còn thôn Hòa Mục, xã Cát Tài, huyện Phù Cát. Năm 1941, nhà thờ Hòa Mục6 và nhà vuông được xây dựng rất bề thế, khang trang ở giữa cánh đồng. Trong thời gian 1955-1963, để đáp ứng nhu cầu cho số tân tòng trong vùng xã Cát Tài, giáo họ Chánh Danh được thành lập tại thôn Chánh Danh, xã Cát Tài. Trong chiến tranh từ năm 1965-1975, giáo dân Hòa Mục, Chánh Danh di cư, nhà thờ và nhà vuông Hòa Mục bị bom đạn tàn phá và trở nên hoang phế. 3. Giai đoạn thuộc giáo xứ Phù Cát Từ giữa năm 1975, một số tín hữu hồi cư, Hòa Mục và Chánh Danh thuộc địa bàn chăm sóc mục vụ của cha sở Phù Cát. Năm 1979, nhà thờ và nhà vuông Hòa Mục bị chính quyền địa phương san ủi, lấy mặt bằng làm đất sản xuất. Nhà thờ Chánh Danh bị trưng dụng làm thư viện, năm 1985 nhà thờ bị san bằng để xây dựng trường mẫu giáo Cát Tài. Giáo dân Hòa Mục và Chánh Danh đến nhà thờ Phù Cát để dâng lễ Chúa nhật và lãnh nhận các bí tích. Sau một thời gian cha Phaolô Nguyễn Văn Khiêm, cha sở Phù Cát, vận động và xin cấp đất để xây dựng nhà thờ Hòa Mục. Nhà thờ và nhà xứ Hòa Mục được khánh thành ngày 20 tháng 07 năm 2016. Đây là vị trí nhà thờ thứ ba của giáo họ Hòa Mục. 6 Tấm hình nhà thờ Hòa Mục hiện được lưu giữ, số 1941 trên mặt tiền nhà thờ rất rõ ràng.     4. Thành lập giáo họ biệt lập Hòa Mục Ngày 20 tháng 10 năm 2017, Đức cha Matthêô Nguyễn Văn Khôi ký Văn thư thành lập giáo họ biệt lập Hòa Mục và Văn thư bổ nhiệm cha Phêrô Nguyễn Ngọc Thắng làm quản nhiệm giáo họ. Bổn mạng của giáo họ là Đức mẹ núi Camêlô, được mừng kính vào ngày 16 tháng 07 hằng năm. Ngày 09 thánh 11 năm 2017, cha Giuse Trương Đình Hiền, Tổng đại diện Giáo phận Qui Nhơn, chủ sự thánh lễ công bố Văn thư thành lập giáo họ biệt lập và Văn thư bổ nhiệm cha quản nhiệm.   Cuối năm 2018 giáo họ biệt lập Hòa Mục có 38 gia đình, 128 tín hữu. 5. Linh mục, tu sĩ xuất thân từ giáo họ biệt lập Hòa Mục 1) Linh mục Micae Thiên, † 25.9.1946 2) Linh mục Phaolô Trương Công Chánh, † 1951 3) Linh mục Mactinô Nguyễn Trọng Huấn, † 1986 4) Linh mục Gioan Maria Nguyễn Đức Thống, Dòng Chúa Cứu Thế, † ? 5) Linh mục Mactinô Hồ Đắc Trung, Giáo phận Nha Trang 6) Linh mục Gioakim Nguyễn Quang Minh, Dòng Chúa Cứu Thế 7) Nữ tu Maria Võ Thị Tuyết, Dòng MTG Qui Nhơn Nguồn : Website GP Quy Nhơn  - 22/07/2019 Chi tiết bổ sung xin gởi về giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com  ...................... Thánh Lễ Bổ Nhiệm Cha Phó Biệt Lập Giáo Họ Hòa Mục Vào lúc 09g00, thứ năm ngày 09.11.2017, cha Tổng Đại diện Giuse Trương Đình Hiền đã chủ sự thánh lễ thành lập giáo họ biệt lập và bổ nhiệm cha Phêrô Nguyễn Ngọc Thắng làm phó biệt lập giáo họ Hòa Mục, thuộc giáo xứ Phù Cát. Cùng đồng tế có cha Giuse Võ Tuấn, hạt trưởng Bồng Sơn, quý cha, quý thầy phó tế, cùng quý tu sĩ nam nữ, chủng sinh và anh chị em giáo dân qui tụ trong hồng ân này. Trước khi bắt đầu thánh lễ cha Hạt trưởng Bồng Sơn - Giuse Võ Tuấn đã công bố văn thư của Đức Giám mục Giáo phận, về việc thành lập giáo họ biệt lập và bổ nhiệm cha Phêrô Nguyễn Ngọc Thắng làm cha phó biệt lập Giáo họ Hòa Mục. Khởi đầu thánh lễ, Cha Tổng đại diện Giuse Trương Đình Hiền thay lời Đức Giám mục Giáo phận có lời chúc mừng đến giáo họ biệt lập Hòa Mục, đến cha tân quản nhiệm và cộng đoàn tín hữu. Trong bầu khí Năm thánh Giáo phận và ngày mừng lễ cung hiến thánh đường Latêranô, cha Tổng đại diện nhắc lại một quá trình lịch sử đức tin của các Kitô hữu thời đầu, và ngôi thánh đường được mệnh danh là mẹ của các thánh đường trở nên dấu chỉ hữu hình, nói lên mầu nhiệm của giáo hội hiệp nhất. Đồng thời, cách đây hơn một năm, vào sáng 20/07/2016, Đức Giám mục Matthêô Nguyễn Văn Khôi đã chủ sự thánh lễ khánh thành ngôi thánh đường thuộc họ Hoà Mục, giáo xứ Phù Cát. Trong ý nghĩa của ngày phụng vụ, cha chủ tế mời gọi cộng đoàn dâng lời cảm tạ và nguyện xin Chúa, biến đổi tâm hồn các tín hữu cũng trở nên đền thờ Chúa Thánh Thần, trở thành những chi thể trong nhiệm thể Chúa Kitô, mỗi người là một viên đá sống động xây lên ngôi nhà hiệp nhất tại giáo hội địa phương, cụ thể tại giáo họ biệt lập Hòa Mục này. Sau lời nguyện hiệp lễ, cha tân quản nhiệm Phêrô Nguyễn Ngọc Thắng có lời cảm tạ Chúa, tri ân quý Đức Cha, Cha Tổng đại diện và quý cha cùng cộng đoàn dân Chúa. Cha tân quản nhiệm cũng nêu lên tâm tình của mình với chức vụ mới nơi giáo họ còn bé nhỏ và non yếu (Theo số liệu của lịch phụng vụ giáo phận 2017-2018, giáo họ biệt lập Hòa Mục có 37 gia đình với 127 tín hữu). Vì thế, cha tân quản nhiệm cầu mong sự giúp đỡ của mọi thành phần dân Chúa, hầu để ngài chu toàn bổn phận mình cách trọn lành theo thánh ý Chúa. Đáp từ, Cha Tổng đại diện cám ơn đến mọi người, cách riêng cám ơn đến cha sở Phù Cát Phaolô Nguyễn Văn Khiêm đã ôm ấp và hoàn thành nơi phụng thờ nơi đây thật khang trang và sạch đẹp. Đồng thời Cha Tổng khích lệ cha tân quản nhiệm với tấm lòng mục tử sẽ chăm sóc cho đoàn chiên này được sống dồi dào hơn. Kết lời, một lần nữa Cha Tổng đại diện chúc mừng và xin phép lành của Chúa, tuôn đổ xuống trên mọi người và cách đặc biệt cho cộng đoàn giáo họ nơi đây. Kết thúc thánh lễ, quý cha và bà con chụp hình lưu niệm với cha tân quản nhiệm, cùng chung vui bữa tiệc mừng. Nguyện xin Mẹ Núi Carmel, bổn mạng giáo họ cầu bầu che chở cộng đoàn mới này. Nguồn : Website GP Quy Nhơn

Hình ảnh nhà thờ Giáo họ Biệt Lập Hòa Mục

Hình ảnh Thánh Lễ Bổ Nhiệm Cha Phó Biệt Lập Giáo Họ Hòa Mục (9/11/2017)

Nguồn : Website GP Quy Nhơn

Hình ảnh bổ sung xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com 

[Trở về đầu trang ]