Giáo xứ Đông Mỹ nằm ở cực Nam của giáo phận Qui Nhơn, cũng là cực Nam của tỉnh Phú Yên : Phía Nam giáp Đèo Cả, Bắc giáp giáo xứ Tuy Hoà (từ cầu Đà rằng), phía Đông giáp Biển Đông, phía Tây giáp Giáo Xứ Hoa Châu.

Nhà thờ Đông Mỹ hiện nay nằm trên khu đất rộng gần 1 ha thuộc thôn 01, xã Hòa Vinh, huyện Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên (trên trục quốc lộ 1A, cách thị xã Tuy Hoà 10 km).

do đó đã có nhiều người đến sinh sống ở đây và hạt giống Tin Mừng cũng được nẩy mầm ở đây rất sớm. Tuy nhiên những chồi mầm ban đầu ấy chưa đủ mạnh, đành lịm đi trước cuồng phong đổi thay của lịch sử . Dẫu sao, những hạt giống ấy như nằm im trong lòng đất chờ ngày tiếp tục nẩy mầm trổ sinh hoa trái.

Ø Vào khoảng năm 1933, Cha Simon Trần văn Phiến, lúc bấy giờ là Cha Sở Hoa Vông ở xã Hoà Kiến, nay thuộc giáo xứ Tuy Hoà, đã đến truyền giáo tại Đông Mỹ. Lúc đầu có một gia đình thân hào nhân sĩ Phêrô Nguyễn Tài Tụ tin theo Chúa. Tại đây đã có một số ít giáo dân ở Mằng Lăng đến sinh sống , như gia đình ông Nguyễn Nhiên và bà Nguyễn thị Chạch. Có Thầy giảng Sáu Tạo phụ giúp Cha Phiến lo việc truyền giáo. Cha Phiến đã mua khu đất nhà thờ hiện nay và làm một Nhà Nguyện với mái tranh vách đất. Có Dì Phấn và các Dì Phước Viện Mằng Lăng vào trông coi. Giáo dân ngày càng tăng thêm. Bấy giờ, Đông Mỹ là một giáo họ của giáo xứ Hoa Vông. Đến năm 1936, đập Đồng Cam hoàn thành, nước về, ruộng làm mỗi năm được hai vụ. Cha Phiến nhờ tiền Hội Phaolô Châu mua gần 200 mẫu ta ruộng cho nhà chung. Có lúa nhiều, Cha xây một ngôi nhà lớn tường gạch, mái ngói, nay là nền Nhà thờ Đông Mỹ. Ngôi nhà này chia làm ba gian : Gian trước là nhà nguyện, gian giữa làm kho chứa lúa, và sau cùng là nhà ở. Giáo dân và lương dân nhờ có nước và làm ruộng của nhà chung , nên đời sống trở nên sung túc. Công việc truyền giáo ngày càng phát triển, giáo dân ngày một thêm đông, khoảng trên 50 gia đình.

Ø Từ năm 1942 – 1944, Cha Matthêu Trịnh Hoà Đại đến thay Cha Phiến lo cho bà con giáo dân, lo việc truyền giáo và quản lý lúa ruộng của nhà chung.

Ø Từ năm 1944 – 1945, Cha Phêrô Nguyễn Vĩnh Lưu, đến thay Cha Đại. Tiếp tục công việc của các vị tiền nhiệm.

Ø Từ năm 1946 – 1954, vì chiến tranh, không có Cha đến ở, giáo dân tản mát.

Ø Từ năm 1954 – 1959, Cha Giuse Tô Đình Sơn, Cha Sở Tuy Hoà bắt đầu khôi phục lại, giáo dân phát triển dần, năm 1956 số giáo dân khoảng 500 người.

Nhà thờ Đông Mỹ hiện nay do Cha Tô Đình Sơn xây dựng lại trên nền cũ. Cha cho khởi công ngày 15.4.1956 và Khánh thành ngày 15.8.1956 .

Thời gian này việc truyền giáo ở tỉnh Phú Yên ngày càng phát triển mạnh, đặc biệt ở Quận Hiếu Xương ( Nay là huyện Tuy Hòa ). Vào ngày 23.10.1959, Đức Cha Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi, Giám mục Giáo phận Qui Nhơn đã ký văn bản số1110/CDC chính thức lập Khu Truyền Giáo Đông Mỹ, được tính từ Sông Đà Rằng vào tới Đèo Cả. Phần đất của giáo xứ Đông Mỹ theo văn bản “Lập Khu Truyền Giáo Đông Mỹ” bao gồm tám (8) xã: Hoà Bình, Hoà Thành, Hoà Tân, Hoà Đồng, Hoà Hiệp, Hoà Vinh, Hoà Xuân và Hoà Thịnh.

Ø Từ năm 1960 – 1964, Cha Bênađô Nguyễn Quang Nhung làm Cha Sở đầu tiên của giáo xứ Đông Mỹ. Cha sở cùng với các Cha và các Thầy tại Trụ sở Truyền giáo Đông Mỹ nỗ lực xây dựng giáo xứ và tích cực lo việc truyền giáo. Giáo xứ ngày một hưng thịnh, việc truyền giáo ngày càng lan rộng đến các xã lân cận, số giáo dân và dự tòng ngày một tăng. Năm 1959, số giáo dân là 951 người, và 2.506 tân tòng. Đến năm 1964, số giáo dân lên đến 2.800 người, và 450 tân tòng (theo Sổ Tất niên). Giai đoạn này đã lập được rất nhiều giáo điểm truyền giáo như : Trường Thịnh, Phước Lâm, Phú Hiệp, Thọ Lâm, Thạnh Lâm, Uất Lâm, Đồng Hải, Đa Ngư, Phú Lạc, Hoà Tân, Hoà Đồng, Hoà Thành, Hoà Thịnh, Thạch Bắc, Thạch Nam, Nam Bình, Phú Lương, Phú Đa, Vĩnh Xuân, Xuân Thạnh, Cảnh Phước, Hồi Cư, Phú Diễn, Phú Phong, Mỹ Cảnh, Phú Lâm, Phước Bình, Phú Thứ ... Và đã xây dựng được năm Nhà nguyện : Phước Lâm, Thạch Bắc, Thạch Nam, Phú Thứ và Phú Lâm.

Ø Từ năm 1960 – 1962, Cha Nicôla Đinh Quang Điện về làm Phó xứ. Từ năm 1962 – 1965, Cha F.X. Trần Hoà làm Phó xứ. Ngoài ra, còn có nhiều Đại Chủng sinh đến thực tập mục vụ.

Song song với việc xây dựng giáo xứ và lo truyền giáo, Cha Nhung và các Cha tại trụ sở truyền giáo Đông Mỹ còn lo mở trường học để nâng cao dân trí cho con em trong vùng cả lương lẫn giáo. Năm 1960, được sự chấp thuận của Cha Tô Đình Sơn, Hạt Trưởng Phú Yên, Cha Nhung bán ruộng, xây Trường Tư Thục Đông Mỹ, gồm ba (3) phòng, phía bên phải nhà thờ. Đến năm 1963, xây thêm một ngôi trường khang trang tám (8) phòng, trên khu đất 1ha, do Cha Nicola Đinh Quang Điện làm Hiệu Trưởng, đến năm 1962, Cha F.X. Trần Hoà làm Hiệu Trưởng. Nhân dân Quận Hiếu Xương rất vui mừng khi có ngôi trường này, vì đa số học sinh nghèo, không có điều kiện đi học tại Thị xã Tuy Hoà.

Ø Từ năm 1964 – 1965, Cha Gioan Baotixita Nguyễn Quang Minh từ Giáo xứ Hoa Châu đến chăm sóc mục vụ.

Ø Từ năm 1965 – 1975, Cha F.X. Trần Hoà làm Cha Sở. Do mất an ninh, các Cha tại Trụ sở truyền giáo đi nơi khác, không phục vụ tại giáo xứ nữa, chỉ có các thầy Đại chủng sinh đến thực tập mục vụ. Cha Hoà vừa làm Cha Sở, vừa kiêm Hiệu Trưởng Trường Tư Thục Đông Mỹ. Năm 1969, Cha xây thêm cơ sở II của Trường Tư Thục Đông Mỹ tại Phú Lâm, gồm tám (8) phòng. Đến năm 1970, Cha xây thêm một ngôi nhà hai (2) tầng, tầng trên làm Nhà thờ Phú Lâm, tầng dưới làm ba (3) phòng học. Niên khoá 1974 – 1975 có hơn 1.200 học sinh theo học ( có đệ nhất và đệ nhị trung học ). Ảnh hưởng của Đạo Chúa cũng còn mạnh trên bà con lương dân, có nhiều người xin gia nhập đạo, đến năm 1968 số giáo dân lên tới gần 3.200 người.

Đến năm 1975, Cha Hoà được bổ nhiệm làm Cha Sở Hoa Châu, Phú Lâm là cư sở của ngài.

Ø Từ năm 1975 – 1998, Cha Phêrô Nguyễn Cấp về làm Cha sở. Sau năm 1975, sinh hoạt tôn giáo và đời sống đạo của bà con giáo dân gặp nhiều khó khăn. Các cơ sở của Giáo hội hầu hết bị đóng cửa hoặc bị trưng dụng.

Sau khi xin lại được các dãy trường học trong khuôn viên Nhà thờ Đông Mỹ, Cha Cấp cho sửa chữa, và làm công viên Thánh Giuse.

Năm 1992, xây dựng lại tháp chuông và tường rào bao bọc khuôn viên nhà thờ.

Năm 1994, tu sửa lại các nhà nguyện Phước Lâm, Thạch Bắc và Thạch Nam .

Ø Từ năm 1998, Cha Phêrô Tuần Nguyễn Cao Hiên về làm Cha Sở. Nhờ ơn Chúa qua đời sống thánh thiện, yêu mến Thánh Thể ,nhiệt tâm lo phần rỗi các linh hồn và lòng bác ái của ngài, đời sống đạo của bà con giáo dân hăng say và sốt sắng rõ rệt. Các hội đoàn được thành lập, mang lại nhiều ích lợi trong công tác mục vụ. Có nhiều người đã từ lâu không giữ đạo, đã được ơn trở lại, nhiều người đến tìm hiểu đạo Chúa và xin tòng giáo. Các Nhà nguyện : Phước Lâm, Thạch Nam và Thạch Bắc bắt đầu có Thánh Lễ đều đặn hằng tuần. Vì tuổi cao (80 tuổi), hay đau bệnh, nên đến tháng 7/2001, ngài đã về hưu dưỡng tại Tòa Giám Mục Qui nhơn.

Ø Tháng 4 năm 1999, Thầy Phêrô Trương Minh Thái đến giúp xứ. Đến tháng 7 năm 2000, Thầy chịu chức Linh mục và tiếp tục làm việc tại giáo xứ. Từ tháng 8/2001, cha Thái phụ trách giáo xứ.

Ø Tháng 9 năm 1999, Thầy Augustinô Nguyễn Văn Phú vừa mãn Đại Chủng viện, được Đức Giám mục sai đến giúp xứ Đông Mỹ. Đến ngày 25/4/2002 Thầy chịu chức Linh mục và tiếp tục ở lại phục vụ giáo xứ trong vai trò Cha phụ tá.

Ø Tháng 10/2002, Phú Lâm được giao lại cho Giáo xứ Đông Mỹ.

Ø Tháng 11/2002, Hội đồng Giáo xứ cùng với linh mục phụ trách đã xin Hội Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn cho các sơ đến giúp mục vụ. Được sự quan tâm giúp đỡ của Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn, qua Chị Tổng Phụ Trách Anna Nguyễn Thị Thanh Hương, hai sơ đã đến phục vụ tại giáo xứ : Sơ Claire Thái Thị Xuyên và sơ Anna Nguyễn Thị Tuyết Lan.

Ø Đến ngày 09/02/2003, hai sơ được Bề trên bổ nhiệm đi nơi khác, và Nhà Dòng cũng đã gởi đến hai sơ mới : Sơ Maria Lê Thị Hạc và Lucia Nguyễn Thị Thanh Tâm. Đến Giáo xứ được tám tháng (2 – 10/2003), các Sơ đã lập lớp Dự tu cho các em thiếu nữ, và đã gởi được ba (3) em vào Đệ tử Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn.

Ø Vào ngày 01/ 7/2003, Đức Giám mục đã bổ nhiệm Cha Phêrô Trương Minh Thái làm cha sở Đông Mỹ, Cha Phanxicô Phạm Đình Triều làm cha phó. Cha Augustinô Nguyễn Văn Phú được bổ nhiệm làm Cha phó giáo xứ Sông Cầu, đặc trách Nhà thờ Gò Duối.

1. Nhà Thờ Đông Mỹ (21m x 8m), là Nhà thờ chính của giáo xứ, được xây dựng năm 1956. Nhà Vuông (14,5m x 6,5m) và hai (2) dãy trường học được 5 phòng, tất cả nằm trong khuôn viên Nhà thờ.

2. Nhà thờ Phước Lâm (16m x 6,5m), cho bà con giáo dân các họ : Phước Lâm, Phú Hiệp, Thọ Lâm...

3. Nhà thờ Thạch Bắc (12m x 6m), cho bà con giáo dân tại chỗ.

4. Nhà thờ Thạch Nam (16m x 9m), cho bà con giáo dân các họ: Thạch Nam, Nam Bình, Hoà Xuân...

5. Nhà thờ Phú Thứ, cho bà con giáo dân các họ : Phú Thứ, Hoà Bình, Hoà Đồng, Hoà Thịnh...

6. Nhà Thờ Phú Lâm, là một toà nhà 2 tầng, tầng trên là Nhà thờ Phú Lâm, tầng dưới có 3 phòng học.

7. Trường Tư Thục Đông Mỹ : Có 2 cơ sở :

   1. Cơ sở I : Tại Thôn 1, Xã Hoà Vinh, có 8 phòng, trên khu đất gần 1ha. Và 5 phòng tại Nhà thờ Đông Mỹ.

   2. Cơ sở II : Có 8 phòng học, tại Nhà thờ Phú Lâm.

8. Ruộng đất : Lúc đầu có gần 200 mẫu ta, sau vì nhu cầu, các Cha bán bớt ruộng, lấy tiền xây dựng Nhà thờ và trường học. Và một số lớn ruộng bị chiếm mất trong thời gian chiến tranh, mất an ninh.

• Nhà Thờ Đông Mỹ (21m x 8m).

• Nhà Vuông (14,5m x 6,5m)

• Nhà Cha Phó (8m x 7m).

• Nhà Giáo lý có 4 phòng (8m x 28m): Hội họp, dạy giáo lý, tập hát...

• Tháp chuông (3,5m x 3,5m), cao 12m.

• Nhà các Sơ (8m x 8m).

2. Linh mục Phó Xứ :

5. Thầy Giảng :