|
Lược sử Giáo xứ Sơn Nguyên
Nguồn : Trang Web Giáo hạ Phú Yên
I VỊ TRÍ ĐỊA LƯ :
Phần đất giáo xứ Sơn Nguyên hiện nay gồm các xă Sơn Nguyên, Sơn
Hà, Suối Bạc, Sơn Xuân, Sơn Long, Sơn Định thuộc huyện Sơn Ḥa và xă
Ḥa Hội thuộc huyện Phú Ḥa. Trên tuyến liên tỉnh lộ số 07 ( Quốc lộ
25) từ Tuy Ḥa đến ngă ba Ngân Điền, rẽ phải theo đường liên xă
khoảng hơn 03km, nhà thờ Sơn Nguyên thuộc thôn Nguyên Cam xă Sơn
Nguyên ở hướng Tây cách đường liên xă hơn 01km. Nh́n nhà thờ có tính
tạm thời không lộng lẫy nhưng ấm cúng, v́ nơi đây là chổ dựa tinh
thần cho đoàn tín hữu đă phải rời bỏ chốn an sinh đi xây dựng đời
sống mới.
II. ĐÔI D̉NG LỊCH SỬ :
Giáo xứ Sơn Nguyên vừa mới được Đức Giám Mục Giáo Phận quyết định
nâng lên hàng giáo xứ vào ngày 01/07/2003. Là một giáo xứ non trẻ
nhưng vùng đất thuộc giáo xứ Sơn Nguyên hôm nay đă đón nhận hạt
giống Tin Mừng rất sớm.
Trong danh sách nhà thờ, nhà nguyện năm 1747 của cha Guillaume
Rivoal ghi phần thừa sai Paris có Lo-Rao (Lỗ -rong) 40 tín hữu ,
ngày nay thuộc thôn Nhất Sơn, xă Ḥa Hội, huyện Phú Ḥa.
Sau phong trào Văn Thân, năm 1890 Đồng Cam (xă Ḥa Hội) là một
giáo điểm được các linh mục ở Hoa Vông như cha Guitton, cha Phục đến
truyền giáo và chăm sóc mục vụ (Mm. 1927, p.30). Hiện nay c̣n chút
dấu vết của nền nhà thờ xưa.
Suối Sậy, một giáo họ được thành lập từ những năm đầu thế kỷ 20.
Theo lời viết của ông Simon Trần Nhơn (*) trong tộc phả họ Trần ở
Tuy Ḥa:“ Lúc ấy người (cha của ông) giúp cho cha Nhi ở họ Tịnh Sơn
( tháng 02/ 1895 đến 14/07/1901, Mm. 1927, p.31), Sau khi cha Nhi
đổi đi nơi khác, cha ta mới qui dân lập ấp trên vùng đất mới, ở tả
ngạn sông Ba về hướng Tây gọi là họ Bằng Ké (có lẽ vùng nầy đất bằng
và có nhiều cây Ké ). Làm ăn giàu có, song v́ nước độc địa, sinh con
đều chết, nên đă bỏ đem tất cả gia nhân về phá vỡ rừng, lập họ Suối
Sậy. Cha ta th́ đau luôn, bị chứng sưng lá lách, bụng to v́ rét rừng,
mọi sự đều ở tay, miệng mẹ ta. Người đàn bà gương mẫu cần mẫn. Người
lo cất nhà thờ, nhà cha xứ, chuồng ngựa qui mô, trang hoàng cho
thành một sở họ...nhà thờ, nhà mẹ ta và hầu hết tất cả gia đ́nh con
dân trong họ nầy đều bị bom xăng thiêu rụi năm 1950, mất cả di tích
xưa”. Người phụ nữ nầy thường được gọi là Bà Tám, vùng đất được bà
khai hoang lập nghiệp đến nay vẫn c̣n mang tên của bà : Phường Bà
Tám.
Tháng 03 năm 1979 một số đông giáo dân từ Cam Ranh, Nha Trang
mang hạt giống Tin Mừng đến ươm trồng và tung gieo trên vùng kinh tế
mới Ḥa Nguyên ở gần sát Phường Bà Tám. Thời gian này số giáo dân từ
vùng Kinh Tế Mới đă cùng với giáo dân của giáo họ Suối Sậy đi lễ
ngày Chúa nhật tại nhà thờ Củng Sơn thuộc giáo xứ Tịnh Sơn do cha
Phêrô-Tuần Nguyễn Cao Hiên làm cha sở.
* Đến năm 1987 giáo dân đă mời cha sở đến nhà kẻ liệt để ngài ban
Bí tích và dâng lễ tại nhà, trước đó chỉ đến ban bí tích xức dầu chứ
không dâng thánh lễ.
* Ngày 26/06/1989 giáo dân đă tự ư dựng một nhà thờ trên nền nhà
thờ cũ của họ Suối Sậy, nhà thờ này mái lợp bằng tranh và không có
vách.
* Đến ngày 05/07/1989 th́ nhà thờ mái tranh vách đất được hoàn
thành và cha sở đă về đây dâng lễ hằng tuần vào Chúa nhật, việc làm
này dần dần trở thành thông lệ. Lúc này sinh hoạt của giáo họ dần
dần được củng cố, kết quả Ban Hành Giáo Lâm Thời đă ra đời: Các ông
Nguyễn Ngọc Cương, Đặng Đ́nh Duệ đại diện cho giáo dân thôn 2, ông
Nguyễn Quang Khâm, ông Trương Thu đại diện cho giáo dân thôn 1, ông
Lê văn Phú, ông Nguyễn Đáng đại diện cho giáo dân Suối Sậy cũ và ban
cố vấn gồm các cụ cao tuổi : ông Huỳnh Tấn Công, ông Nguyễn Hót và
ông Nguyễn Tung (thường được gọi là ông Thị)
* Tháng 6 năm 1991 sau khi tham khảo ư kiến cha sở và giáo dân
trong khu vực, Ban Hành Giáo Lâm Thời quyết định di dời nhà thờ đến
khu vực thôn Nguyên Cam (thôn 2 trước đây) để đa số bà con giáo dân
tập trung về nhà thờ được thuận tiện hơn. Địa điểm dựng nhà thờ Sơn
Nguyên là đất thổ cư của ông Lê Đ́nh Cát và một lô gia cư khác. Lúc
đầu nhà thờ chỉ được dựng lên có tính h́nh thức thô sơ tạm thời.
* Ngày 17/08/1991 nhà thờ Sơn Nguyên đă được hợp pháp hóa và được
phép xây dựng tại địa điểm nầy.
* Ngày 20/11/1991 bắt đầu đổ nền nhà thờ mới.
* Ngày 08/12/1991(Chúa nhật II mùa vọng) di dời nhà thờ cũ sang
địa điểm mới. Nhà thờ tạm được dựng lên lúc này mái lợp tole cũ và
bốn bên trống vách. Ban hành giáo đă vận động giáo dân đi lên rừng
chặt cây lấy gỗ, xin Đức Giám Mục giáo phận giới thiệu đi các xứ
trong nước quyên tiền để tu bổ và nới rộng thêm.
* Ngày 28/01/1992 khởi công mở móng xây dựng nhà thờ. Cùng với
t́nh yêu quan pḥng của Chúa, sự giúp đỡ của các ân nhân, ḷng nhiệt
thành, t́nh đoàn kết của cha sở và giáo dân, nhà thờ dần dần được
hoàn thành.
* Ngày 08/05/1992 giáo họ Sơn Nguyên đón mừng Cha Giuse Lê Thu
Thâu, người con của giáo họ vừa thụ phong linh mục hôm 01/05/1992 .
Cha Thâu được bổ nhiệm làm phó xứ Tịnh Sơn , thường trực tại Sơn
Nguyên .
* Ngày 09/07/1992 Giáo họ Sơn Nguyên đón mừng Đức Giám Mục PhaoLô
Huỳnh Đông Các về cử hành Thánh Lễ, làm phép nhà thờ.
Ngày 06/12/1992 giáo dân đă bầu Ban hành giáo chính thức của giáo
họ , kết quả gồm có 08 vị với nhiệm kỳ làm việc là 03 năm. Ban hành
giáo đầu tiên gồm có các ông :
- Ông Đặng Đ́nh Duệ : Trưởng giáo họ
- Ông Nguyễn Quang Khâm : Phó giáo họ
- Ông Lê Văn Phú : Thư kư
Và 05 ủy viên :
- Ông Nguyễn Ngọc Long
- Ông Lê Hoành
- Ông Nguyễn Đáng
- Ông Nguyễn Diên
- Ông Nguyễn Văn Lang
Ban hành giáo này đă được cha sở chuẩn y.
* Họ Sơn Nguyên lúc này được phân chia thành 03 giáo khóm theo
khu vực địa lư có các tên gọi như sau
1. Thánh Tâm ( gồm thôn 1 và thôn 3), nay là thôn Nguyên An và
Nguyên Trang.
2. Thánh PhaoLô (thôn 2), nay là thôn Nguyên Cam.
3. Thánh Giuse (phường Bà Tám cũ), nay là thôn Nguyên Hà.
* Đến tháng 12/1994 họ Sơn Nguyên được chia thành 04 giáo khóm
như hiện nay.
Ngày 01/07/2003 giáo họ Sơn Nguyên được Đức Cha Phêrô Nguyễn Soạn
Giám Mục Giáo phận Qui Nhơn nâng lên hàng giáo xứ và bổ nhiệm Cha
Phanxicô Xaviê Trần Đăng Đức làm cha sở tiên khởi.
Nh́n lại chặng đường lịch sử đă qua ắt phải nói lên lời tạ ơn, tạ
ơn Chúa luôn hiện diện , bao bọc dân Chúa dù là một nhóm dân nhỏ bé
và bất xứng. Trong tâm t́nh tạ ơn, dân Chúa ở Sơn Nguyên kiên tŕ
sống đức tin, hôm sớm kinh lễ, dâng ḿnh trong đời sống thánh hiến :
Maria Madalêna Nguyễn Thị Lan ḍng Đa Minh Tam Hiệp, khấn lần đầu
năm 1999.
Rosa Huỳnh Ngọc Đỗ Quyên ḍng Mến Thánh Giá Qui Nhơn, Khấn lần
đầu năm 2004.
và những người con khác đang âm thầm phục vụ trong linh đạo Tu
Hội Đời.
‘Mượn màu một chút làm duyên, Mấy đời gỗ mục làm nên thuyền rồng’,
tất cả chỉ là những cố gắng mọn hèn để đáp đền T́nh Chúa quan pḥng
quá cao dày, quá rộng lượng và bền vững tín trung.
--------------------------------------------------------------------------------
(*) Ông Simon Trần Nhơn sinh năm 1915 tại Suối Sậy, qua đời ngày
30/07/1986 tại Tuy Ḥa. Cha là Micae Trần Lịch sinh năm 1874 tại
Triều Thủy, qua đời năm 1919 tại Suối Sậy. Mẹ là Anna Nguyễn Thị
Sáng sinh năm 1880 tại Quảng Nam, qua đời năm 1947. Ông Trần Lịch là
em út của cha Giuse Trần Nhi trong gia đ́nh có 07 anh em :
1. Trần Châu (có đi tu ở Tiểu Chủng Viện Làng Sông)
2. Trần Nhi ( làm linh mục)
3. Cô Năm (không ghi tên)
4. Trần Phục
5. Trần Thỉ
6. Cô Bảy (không ghi tên)
7. Trần Lịch
Nguồn : Trang Web Giáo hạ Phú Yên |
