
Lược
sử Giáo xứ Tân Định
Giáo xứ Tân Định: xưa và nay
Xuân Thái (9/4/2010)
Giáo xứ Tân Định được h́nh thành từ năm 1861, là một
trong các Họ Đạo đầu tiên của Địa phận Tây Đàng Trong.
Tân Định nằm ở khu vực đông dân cư, và là đầu mối giao thông,
thuận lợi cho việc làm ăn buôn bán, nên đời sống vật chất của giáo
dân ở đây tương đối thoải mái. Giáo xứ Tân Định có diện tích rộng
lớn để có thể xây dựng các cơ sở vật chất khang trang phục vụ cho
các sinh hoạt tôn giáo.
Sơ lược lịch sử giáo xứ Tân Định
Có thể chia làm 5 giai đoạn:
1/ Giai đoạn H́nh thành: Từ 1860 - 1874.
2/ Giai đoạn Củng cố và xây dựng: Từ 1874 - 1926.
3/ Giai đoạn Trưởng thành: Từ 1926 - 1945.
4/ Giai đoạn Phát triển: Từ 1945 - 1974.
5/ Giai đoạn: từ năm 1974 - đến nay.
Giáo xứ hiện nay
Giáo xứ Tân Định hiện nay có 9 giáo khu, hơn 1000 gia đ́nh với
tổng số giáo dân là 6500 người.
Hơn mười năm qua, kể từ năm 1998 – 2010, nhờ hồng ân Chúa ban,
dưới sự dẫn dắt và chăm sóc của cha sở GB. Vơ Văn Ánh, giáo xứ Tân
Định đă có những đổi thay rơ rệt:
Nhà Chúa ngày càng đẹp hơn, cơ sở khang trang, sinh hoạt của giáo
xứ ngày càng phong phú, Hội đồng Mục vụ qua mỗi nhiệm kỳ được kiện
toàn hơn về tổ chức cũng như nhân sự, đời sống đức tin của giáo dân
ngày càng vững mạnh: sống mến Chúa yêu người và “tốt đạo đẹp đời”.
Giáo xứ trở thành một Cộng đoàn Phụng tự, Cộng đoàn Đức tin, Cộng
đoàn Bác ái, Cộng đoàn được sai đi để đem Tin Mừng của Chúa đến cho
mọi người.
Đặc biệt, nơi đây nổi bật về những công việc từ thiện. Giáo xứ
không chỉ chăm sóc cho đời sống giáo dân mà c̣n cho mọi người bất kể
tôn giáo. Mỗi ngày, hơn 200 phần ăn miễn phí phục vụ cho những người
neo đơn cùng khổ. Giáo xứ c̣n tổ chức khám chữa bệnh từ thiện cho
người nghèo nơi Pḥng khám Đa Khoa đă được xây dựng và đưa vào hoạt
động từ nhiều năm nay. Giáo xứ thường xuyên tổ chức các cuộc bác ái
từ thiện, và giúp đỡ rất nhiều cho các giáo xứ nghèo cần xây dựng
nhà thờ, nhà xứ...
Cha sở Tân Định
Ngày 15-6-1998, Đức Tổng Giám mục đă ra Bài Sai cử cha GB. Vơ Văn
Ánh về làm chánh sở giáo xứ Tân Định. Cha GB. Vơ Văn Ánh c̣n được
giao nhiệm vụ Hạt trưởng Hạt Tân Định, và là Đại diện Giám mục đặc
trách Giáo dân Giáo phận TP. HCM.
Là Hạt trưởng Hạt Tân Định, cha GB Vơ Văn Ánh đă tổ chức tĩnh tâm
hàng tháng, chuyển tin tức của Ṭa Tổng Giám mục cho các giáo xứ,
thành lập các ban Giới Trẻ, Thiếu nhi, Gia đ́nh, Ơn gọi, Truyền giáo
của Hạt. Được cha Giuse Đinh Tất Quư- hạt phó - tận t́nh cộng tác,
cha đă hoàn thành tốt đẹp nhiệm vụ hạt trưởng trong hơn 10 năm qua.
Trong nhiệm vụ Đại diện Giám mục đặc trách Giáo dân Giáo phận TP.
HCM, cha đă chăm lo để các hoạt động của mọi đoàn thể trong giáo
phận được phát triển tốt đẹp.
Quá tŕnh xây dựng nhà thờ
Nhà thờ Tân Định là một trong những công tŕnh tôn giáo được xây
dựng rất sớm ở Sài G̣n, được khởi công năm 1870 và khánh thành ngày
16/12/1876.
Công tŕnh này luôn được sửa chữa, nới rộng trong nhiều đợt khác
nhau, nhưng không hề xóa đi kiến trúc ban đầu. Năm 1896, nhà thờ
được nối thêm hai căn và hai hàng ba có xây tường chung quanh.
Từ năm 1926, nhà thờ được nới rộng thêm. Cũng trong thời điểm này,
tháp chuông được xây dựng cạnh công lộ Hai Bà Trưng, cao 52,6m. Ngày
6/01/1929, nhà thờ nhận được ba bàn thờ cẩm thạch Ư trị giá 50.000
quan do một gia đ́nh dâng tặng. Năm 1949, sườn nhà thờ được chỉnh
sửa lại, thay đổi kèo và đ̣n tay bằng sắt. Năm 1957, sân nhà thờ
được tráng nhựa.
Tháng 12/1976, để kỷ niệm 100 năm xây dựng, nhà thờ được sơn lại,
gỡ bỏ các hàng rào sắt. Đồng thời cung thánh cũng được đổ cao hơn,
tráng lại bằng đá mài màu xanh cho hợp với các cột chung quanh. Một
công tŕnh khác cũng được thực hiện vào thời gian này là sửa và sơn
lại tháp chuông, tô lại trần. Với màu hồng đặc trưng, tháp chuông
cao vút của nhà thờ Tân Định luôn nổi bật trên nền trời xanh thẳm
trông rất đẹp mắt. Tháng 7/1999 và tháng 9/2000, nhà thờ tiếp tục
được sơn lại cả bên ngoài lẫn bên trong.
Khám phá kiến trúc nhà thờ
Nhà thờ Tân Định là một trong những kiến trúc đẹp nhất thành phố.
Tổng thể kiến trúc mang phong cách Gothic kết hợp Roman, pha chút
Baroque ở những nét trang trí. Màu sơn hồng và những đường nét hoa
văn trang trí màu trắng làm cho toàn bộ công tŕnh nổi bật trên nền
trời xanh, tạo một vẻ lộng lẫy và tươi mới.
Nh́n từ phía mặt tiền, du khách có thể thấy toà tháp chính và hai
tháp phụ. Trên đỉnh tháp là chóp h́nh bát giác với cây thánh giá
đồng cao 3 m. Trong tháp có 5 quả chuông, nặng tổng cộng 5,5 tấn.
Hai bên tháp phụ có những tháp đèn, có nhiều lỗ thông gió và những
hoa văn tạo vẻ vững chăi, rất duyên dáng. Hai dăy hành lang có mái
ṿm, lợp ngói vảy cá, những ô cửa tṛn với hoa lá trang trí, tượng
thiên thần rất tinh xảo.
Thánh đường bên trong khá bề thế với hai hàng cột Gothic, dẫn tới
bàn thờ chính. Cùng với mặt tiền, hai hàng cột này được đánh giá là
những nét đẹp nhất trong cả công tŕnh kiến trúc. Hàng cột biên bên
trái là tượng các thánh nữ, bên phải là tượng các thánh nam. Các bàn
thờ trong thánh đường được làm bằng đá quư đưa từ Ư sang.
Tọa lạc bên cạnh một đường phố nhộn nhịp người xe qua lại, nhà
thờ Tân Định có h́nh dáng thật mỹ lệ, từ những ṿm cung cong cong
cho đến các chi tiết chạm khắc tỉ mỉ. Vào mỗi buổi chiều tà, khi
chuông thánh đường ngân vang từng hồi thánh thót, mây trắng từng cụm
bay về, tháp chuông nhà thờ như in trên bầu trời một vệt hồng, tinh
xảo và thơ mộng.
Vâng, nhà thờ Tân Định quả là thật đẹp, v́ là một công tŕnh kiến
trúc có giá trị, được đưa vào danh mục những địa chỉ lịch sử, văn
hoá, du lịch của thành phố, và c̣n đẹp hơn nữa, v́ là nơi thờ phụng
của bà con giáo dân, là nơi tổ chức hoạt động từ thiện của những tấm
ḷng mến Chúa yêu người.
Ôn cố tri tân
Nói về giáo xứ Tân Định cũng là một cách để nói lên ḷng biết ơn
đối với các bậc tiền nhân đă dày công khai phá thiết lập, cũng đặc
biệt biết ơn các vị chủ chăn đă từng đóng góp công sức với cả tấm
ḷng, nhằm giúp giáo xứ Tân Định măi phát triển với đà tiến bộ của
thời đại.
V́ thế, không lạ ǵ, mỗi lần có dịp được tham dự thánh lễ tại đây,
ai nấy đều có cảm giác như được hành hương đến một nơi đất thánh
linh thiêng và cổ kính.
Đề cập đến những công tŕnh xây dựng và phát triển của giáo xứ
Tân Định hơn 10 năm qua, xin được kết thúc với lời đơn sơ khiêm tốn
của cha chánh sở: “Có đi đâu hoặc làm ǵ cũng chỉ là phục vụ Chúa,
phục vụ anh chị em và mọi người. Chúa sai th́ ḿnh phải đi, phải làm
thôi”.
....................................
LỊCH SỬ GIÁO XỨ TÂN
ĐỊNH
Có thể chia lịch sử Giáo xứ Tân định ra làm 5 giai đoạn như sau :
I- Giai đoạn H́nh thành: Từ 1860 - 1874.
II - Giai đoạn củng cố và xây dựng: Từ 1874 - 1926.
III- Giai đoạn Trưởng thành: Từ 1926 - 1946.
IV- Giai đoạn Phát triển: Từ 1946 - 1974.
V- Giai đoạn Hiện nay: Từ 1974 - đến nay.
I- Giai đoạn h́nh thành : 1860 - 1874
Giáo xứ TÂn định được h́nh thành nhờ các Cha Sở sau đây:
1. Cha THÉODORE LOUIS JOSEPH WIBAUX (VỊ) (1860-1864) 2-Mo Cha
Wibaux.jpg
2. Cha JULIEN THIRIET (THI) (2/1864 – 4/1864)
3. Cha HENRI LOUIS LE MÉE (LỄ) (3/4/1864 – 23/12/1868)
4. Cha GIUSE LƯU CHÂU DƯ (12/1868 – 2/1874)
II - Giai đoạn củng cố và xây dựng: Từ
1874 - 1926
Các Cha Sở sau đây đă tiếp nối việc củng cố và xây dựng Giáo xứ
Tân định:
1. Cha DONATIANUS EVEILLARD (SƠN) (3/1874 – 6/1881)
2. Cha LUCIEN EMILE MOSSARD (MĂO) (6-1881- 4-1882)
3. - Cha LOUIS EUGÈNE LOUVET (NGÔN) (4-1882 - 2-1898)
4. Cha EMILE FRANÇOIS MARIE MOREAU (ĐỨC) (2/1898 – 3/1902)
5. Cha JEAN FRANÇOIS MARIE GÉNIBREL (THƯỢNG) (1-4-1902 đến 25-4-1914)
6. Cha YVES MARIE GUILLOU (DU) (5-1914 - 3-1918)
7. Cha MARIE URBAIN ANSELME DELIGNON (CAO) (3-1918 - 10-1924)
8. LOUIS EMILE POITIER (PHƯỚC) (10-1924 - 4-1926)
III- Giai đoạn Trưởng thành: Từ 1926 -
1946.
Giai đoạn này đuợc bắt đầu bởi 1 Cha sở nguời Việt. Sau này Ngài
đă trở thành Giám Mục Tiên khởi Việt Nam:
1. Cha J.B. NGUYỄN BÁ T̉NG (9-1926 - 11-1933)7-
2. Cha GABRIEL NGUYỄN THANH LONG (10-1934 – 8-1941)
3. Cha ANDRÊ NGUYỄN THUẬN TRỊ (9-1941 – 23-4-1946)
IV- Giai đoạn Phát triển: Từ 1946 -
1974.
1. Cha PHAOLÔ NGUYỄN VĂN VÀNG (23-04-1946 – 12-05-1965)
2. Cha NICOLAS HUỲNH VĂN NGHI (1-8-1965 – 27-10-1974)
V- Giai đoạn Hiện nay: Từ 1974 - đến
nay.
1. Cha PHANXICÔ XAVIÊ PHAN VĂN THĂM (3-11-1974 - 29-7-1997)
2. CHA GIOAN BAOTIXITA VƠ VĂN ÁNH (Từ 15-6-1998 đến nay)
VIỆC XÂY DỰNG NHÀ THỜ VÀ NHỮNG CƠ SỞ VẬT
CHẤT
I- NHÀ THỜ TÂN ĐỊNH
Khoảng năm 1863, Cha Wibaux bắt đầu cho xây dựng một ngôi thánh
đường mới. Trước đây, giáo dân vẫn tụ họp dâng lễ trong ngôi Nhà
nguyện cũ vách ván, cột gỗ. Ngày 17-4-1864, Nhà Thờ Tân Định (cũ)
xây xong. Để đánh dấu ngày trọng đại này, Cha Le Mée đă mời Đức Cha
Dominicô LeFèbvre đến khánh thành và dâng lễ. Trong buổi lễ có sự
hiện diện của Cha Bề trên Wibaux, Cha Croc, Cha Eveillard và Cha
Roustant. Nhà Thờ được dâng kính Thánh Đa Minh quan thầy của Đức Cha
LeFèbvre, đương kim Giám Mục của địa phận.
Trong thời kỳ này đô đốc Lagrandière, lúc đó là Nguyên Soái Nam
Kỳ, đồng ư nhượng cho Họ Đạo An Ḥa (Tân Định) hai mẫu đất để cất
Nhà Thờ và nhà xứ. Sau đó Họ Đạo có khẩn thêm 36 lô đất khác để cho
giáo dân đến ở. Cho đến nay những gia đ́nh công giáo kỳ cựu vẫn c̣n
ở trong khu đất Nhà Thờ này.
Năm 1874, Cha Eveillard khởi công xây dựng một Nhà Thờ mới. Như
chúng ta đă biết, trước đó 10 năm (1864), Cha Le Mée đă cho xây cất
một Nhà Thờ, nhưng ngôi Nhà Thờ này đă trở thành chật hẹp đối với số
giáo dân mỗi ngày một tăng.
Cha Eveillard phải cực nhọc vất vả trong suốt hai năm 1875, 1876,
Ngài phải vừa đi vận động tài chính, vừa chỉ huy xây cất. Chỉ có một
người Hoa là ông A Lộc giúp Cha trong công việc hướng dẫn xây cất.
Cha Eveillard trang bị cho Nhà Thờ một cây phong cầm Rodolphe (tặng
phẩm của hai Cha Sơn và Cha Lộc trị giá 1200 đ+ 60 đ tiền chuyên chở).
Cuối cùng ngôi thánh đường khang trang vững chắc đă thành h́nh.
Ngày 16-12-1876, Đức Cha Colombert đến khánh thành và dâng Thánh lễ
lần đầu tiên trong ngôi Nhà Thờ mới. Công tŕnh này được dâng kính
cho Rất Thánh Trái Tim Đức Chúa Giêsu. Giáo dân rất quư chuộng ngôi
Nhà Thờ mới này, họ siêng năng đến đọc kinh và tham gia Thánh lễ.
Đây là phần cốt lơi của Ngôi nhà thờ hiện nay.
Năm 1896, do số bổn đạo tăng nhanh, Cha Ngôn quyết định nối dài
Nhà Thờ thêm hai căn và hai hàng ba có xây tường chung quanh. Công
tŕnh này rất tốn kém, nhưng với ḷng nhiệt thành và đức tin vững
mạnh, Cha Ngôn đă t́m được tiền để xây cất. Ngày 02-2-1898, công
tŕnh hoàn thành, Đức Cha Dépierre đến khánh thành trọng thể phần
nhà mới.
Năm 1929, Cha GB Nguyễn Bá Ṭng đă nới rộng Thánh Đường, xây dựng
tháp chuông cao 52,62 m cạnh đường Paul Blanchy (Hai Bà Trưng).
Trên tháp chuông này có 6 cổ chuông quư:
- 2 cổ chuông do Cha J.B. Nguyễn Bá Ṭng tặng
- 1 cổ do ông Phaolô Luận và bà Hường tặng
- Cổ thứ tư do ông Tài và ông Long tặng
- Cổ thứ năm do bà Tư Hiệp tặng
- Cổ thứ sáu do ông Chức và bà Ư tặng.
Ngày 06-01-1929, Nhà Thờ Tân Định nhận được ba bàn thờ cẩm thạch
trị giá 50.000 quan do gia đ́nh ông Francois Haasz và bà Anna Tống
Thị Mực dâng. Đây là bàn thờ quư nhất địa phận làm toàn bằng cẩm
thạch Ư.
Như vậy, nếu tính từ lúc hoàn thành đợt đầu (1876) cho đến hôm
nay (2010), Nhà Thờ Tân định đă trải qua đuợc 134 năm
Nguồn :
|