Giáo phận Thái Bình

 

Lược sử Giáo xứ Hưng Yên Nguồn : Website Gx Hưng Yên Cập nhật 8/10/2014 I - VỊ TRÍ: Giáo xứ Hưng Yên tọa lạc ngay trung tâm thành phố Hưng Yên, cách Tòa Giám mục Thái Bình khoảng 54 km về hướng Tây Bắc, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 55 km về hướng Đông Nam. Giáo xứ được thành lập năm 1918. Bổn mạng: Đức Mẹ Mân Côi. Số giáo dân hiện tại khoảng 444 nhân danh. II – QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN Theo Kỷ Yếu của Gp Thái Bình (2010), tên gọi Phố Hiến lần đầu tiên xuất hiện vào cuối thế kỷ XV, thời Vua Lê Thánh Tông (1460 - 1497). Tuy nhiên, vào khoảng thế kỷ XVII - XVIII, nơi đây mới là một thương cảng nổi tiếng, nằm trải dài dọc theo tả ngạn Sông Hồng. Phố Hiến là một trong những thủ phủ quan trọng của trấn Sơn Nam, bao gồm các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Thái Bình và Hưng Yên. Chính vì thế, Phố Hiến không chỉ là trung tâm chính trị, kinh tế mà còn là điểm quy tụ các nền văn hoá và tâm linh. Ngày nay, dấu chứng ấy vẫn còn thể hiện qua các công trình kiến trúc như Nhà thờ, Chùa, Đền, Miếu... Nhà Thờ Hưng Yên (Phố Hiến) vẫn giữ được dáng dấp và đường nét hoa văn của người Bồ Đào Nha. Hưng Yên đón nhận Tin Mừng ngay từ thời Phố Hiến còn thịnh vượng. Khoảng giữa thế kỷ XVII, các Thừa sai theo tàu buôn của người Bồ Đào Nha cập bến Phố Hiến để vào miền Bắc nước ta. Các ngài đã thiết lập một nơi để đón tiếp và hướng dẫn các thừa sai đến sau (nơi đó là họ Nam Hoà thuộc xứ Tiên Chu, tiền thân của xứ Hưng Yên bây giờ). Đức Cha Lambert De La Motte Một sự kiện đáng được lưu ý là vào tháng 2 năm 1670, Công Đồng đầu tiên của Giáo Hội Việt Nam được tổ chức tại Phố Hiến dưới quyền chủ tọa của Đức Cha Lambert De La Motte. Sau thời Văn Thân, khi đạo Chúa được tự do hoạt động, Giáo họ Nam Hòa được đổi thành Giáo họ Hưng Yên (1898) cho đúng với vị trí quan trọng của một họ đạo tỉnh lị. Lúc ấy họ giáo khá sầm uất và thường có các linh mục lui tới. Sử ký địa phận Trung (1916) viết về xứ Tiên Chu: “Đấng nào coi sóc xứ này thì hay ở họ tỉnh cho được giúp bổn đạo mà lo việc quan, song họ Tiên Chu thì làm đầu xứ”. Sau năm 1918, Đức Cha Phêrô Munagorri Trung – Giám mục Giáo phận Trung - đã ban sắc nâng họ Hưng Yên lên giáo xứ. Trong thời kỳ cấm đạo, vì là tỉnh lỵ nên Hưng Yên có nhiều tín hữu bị giam cầm. Làng Bái Trang (gần tỉnh) đã trở thành pháp trường xử nhiều người bị bắt vì đạo. Giáo xứ Hưng Yên ngày nay là quê hương của thánh Tôma Ngô Túc Khuông và thánh Giuse Phạm Văn Túc ở họ Hoàng Xá (thời các ngài tử đạo thì thánh Ngô Túc Khuông thuộc xứ Tiên Chu, và thánh Phạm Văn Túc thuộc xứ Ngọc Đồng). Hưng Yên còn có 12 vị Hiền phúc tử đạo khác nữa. Trước 1954, số giáo dân trong giáo xứ lên tới 1360 người. Tuy nhiên, vì hoàn cảnh của thời cuộc, sau 1954, phần lớn số giáo dân đã di cư vào miền Nam. Hiện tại, số giáo dân trong họ nhà xứ có 175 nhân danh. Thêm vào đó, chiên đoàn nơi đây nhiều năm liền vắng bóng chủ chiên, nên đời sống đạo gặp phải không ít thử thách, gian nan. Kể từ ngày thành lập, giáo xứ đã trải qua nhiều đời các vị mục tử coi sóc, bao gồm: Cha Khiêm (người Tây Ban Nha); Cha Đức (người Tây Ban Nha); Cha Thu; Cha Thuật; Cha Cương; Cha Sự; Cha Tôma Aquinô Nguyễn Hữu Tình; Cha Tôma Aquinô Trần Công Tính; Cha Vinc. Phạm Văn Tuyên và Cha Dom. Bùi Ngọc Hải. Hiện cha xứ đương nhiệm là cha Giuse Nguyễn Văn Tuyên. III - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG Số giáo dân hiện tại của toàn giáo xứ là 444 nhân danh trên tổng số dân của thành phố là 147.275 người (2013). Hưng Yên được đánh giá là một môi trường truyền giáo đầy hứa hẹn, bởi số dân nhập cư (công nhân, người lao động tự do và học sinh sinh viên) từ các tỉnh mỗi lúc một thêm đông. Các hội đoàn hiện tại của Giáo xứ bao gồm: Huynh đoàn Giáo dân Đaminh, Hội Gia trưởng, Hội Con Đức Mẹ, Ca đoàn và hội Thiếu Nhi Thánh Thể. Vốn mang trong mình dòng máu của các anh hùng Tử Đạo Việt Nam, nên tuy là một giáo xứ nhỏ bé, với số nhân danh không nhiều, song mọi thành phần dân Chúa nơi đây đều sống trong tình hiệp nhất – yêu thương, sẵn sàng tương trợ nhau trong những lúc gian nan, thiếu thốn. Hưng Yên: hưng thịnh và yên bình - hẳn cũng là ước nguyện của người xưa dành cho mảnh đất yêu dấu này. Hy vọng rằng, mỗi thành viên trong giáo xứ Hưng Yên sẽ tiếp tục phát huy gia sản “Đức Tin”, tinh thần tông đồ truyền giáo, mà cha ông đã khổ công lưu giữ và truyền lại để trở nên những chứng nhân của niềm tin yêu và hy vọng cho con người và thế giới hôm nay. IV - CÁC HỌ LẺ THUỘC GIÁO XỨ HƯNG YÊN 1 - Họ Hoàng Xá Thuộc Phường Lam Sơn – Tp. Hưng Yên. Trước đây, ngôi thánh đường giáo họ rộng 5 gian. Thời chiến tranh chống Pháp, ngôi nhà thờ đã bị phá hủy hoàn toàn bởi đạn pháo đại bác năm 1952. Cho đến nay vẫn chưa có khả năng để khôi phục lại. Giáo họ nhận Thánh Giuse làm Quan Thầy. Nhân danh trước 1954: có 300 người. Năm 1998, giáo dân trong giáo họ còn lại 30 người, hiện đã chuyển vào trong đê. Đến nay, vì nhiều lý do khác nhau, cộng đoàn giáo họ xin được sáp nhập vào giáo họ An Tảo để tiện sinh hoạt. Giáo họ Hoàng Xá cũng là quê hương của Thánh Tử đạo Giuse Phạm Văn Túc. 2 – Giáo họ An Tảo Thuộc Phường Hiến Nam – Tp. Hưng Yên Quan Thầy: Thánh Giuse Nhân danh trước 1954: có 250 người. Hiện giáo họ chỉ còn lại 20 người Nhà thờ giáo họ có 6 gian. Sau 1954, đã từng bị Nhà nước sử dụng làm nhà mẫu giáo. Đến năm 1998 đã xin lại và tu sửa. 3 – Giáo họ An Lợi Thuộc phường Hiến Nam – Tp. Hưng Yên Quan Thầy: Thánh Phaolô Nhân danh trước 1954: có 250 người Hiện giáo họ chỉ còn lại 33 người. Nhà thờ giáo họ ban đầu gồm 5 gian. Sau 1954 đã bị sụp đổ hoàn toàn. Hiện đã xây lại trên nền cũ, tuy nhiên, vì các vật liệu còn thô sơ nên tất cả đều đang xuống cấp trầm trọng, đặc biệt là phần mái nhà thờ. 4 – Giáo họ Cao Kim (còn được gọi là Cao Phụ hay Cao Đường) Thuộc phường Lam Sơn – Tp. Hưng Yên Quan Thầy: Thánh Tôma Tông đồ Nhà thờ gồm 3 gian nằm phía ngoài đê sông Hồng. Sau 1954 đã bị sụp đổ hoàn toàn, cho đến nay vẫn chưa thể khôi phục được. Nhân danh trước 1954: có 60 người. Hiện nay chỉ còn 1 gia đình xin sáp nhập vào Giáo họ An Tảo. 5 – Giáo họ Tiên Khê (còn được gọi là Dốc Suối) Thuộc Phường Hiến Nam – Tp. Hưng Yên Quan Thầy: Thánh Augustinô Nhà thờ gồm 3 gian, sau 1954 đã bị sụp đổ hoàn toàn. Nhân danh trước 1954: có 30 người. Hiện nay giáo họ không còn ai. 6 – Giáo họ Bảo Châu Thuộc xã Bảo Châu - Huyện Tiên Lữ - tỉnh Hưng Yên (Nay thuộc Tp. Hưng Yên) Quan Thầy: Thánh Gioan Tẩy Giả Nhân danh trước 1954: có 60 người Ngôi nhà thờ chỉ có 3 gian, sau 1954 cũng bị sụp đổ hoàn toàn cho đến nay. Hiện số nhân danh trong giáo họ không còn. 7 – Giáo họ Đaminh Thuộc Phường Hồng Châu – Tp. Hưng Yên Quan Thầy: Thánh Đaminh Trước 1954, giáo họ xây được ngôi nhà thờ 3 gian. Đến năm 1998, giáo họ đã sửa chữa, nâng cấp và xây thành ngôi nhà thờ 4 gian cùng với tháp chuông. Trước 1954, số nhân danh trong giáo họ là 150. Hiện nay, số giáo dân vẫn duy trì còn số như vậy. BTT