Giáo phận Vinh

Nhà thờ Giáo xứ Làng Anh

 

Lược sử Giáo xứ Làng Anh Địa giới giáo xứ Làng Anh, giáo phận Vinh gồm 4 giáo họ: Làng Anh, Ân Hậu, Tân Thành, Kim Ân. Nằm trong địa bàn 3 xã: Nghi Ân, Nghi Đức (nay trực thuộc Tp. Vinh) & Nghi Phong. Ranh giới: phía nam giáo xứ Cầu Rầm, phía tây Yên Đại, phía đông là biển Cửa Lò giáo xứ Trang Cảnh và Tân Lộc. Cách sân bay Yên Đại 7 km, cách ga Vinh 7 km, cách bến xe Vinh 7 km, các biển Cửa Lò 8 km. DÂN SỐ: 5725 người 1632 Công giáo. Nghề nghiệp : hầu hết là nông nghiệp, nghề thủ công đan lát, nghề tiếp thị. VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ THÀNH LẬP GIÁO XỨ Năm 1846, giáo phận Nam Đàng Ngoài được thành lập, tách từ giáo phận Tây Đàng Ngoài. Về sau gọi là giáo phận Vĩnh, rồi giáo phận Vinh. Theo lịch sử truyền khẩu của các bậc tiền nhân để lại nơi Cha Ông trên địa danh này (Cụ Quán Thông, Cụ Bang, Cụ Tổng….nhắc lại cho con cháu). Vào những thập niên đầu thế kỷ 19 khoảng 1929 – 1932. các nhà thừa sai đã rảo bước trên những vùng rộng lớn nơi đây để gieo hạt giống Đức Tin trên mảnh đất phì nhiêu này. Qua các vùng: Biển Cảnh (nay là Trang Cảnh Đá Dựng (nay là Lập Thạch), Cửa Lò (nay là Tân Lộc, Lộc Mỹ), Thôn Trại (nay là Yên Đại), Vĩnh Cầu (nay là Cầu Rầm). Công cuộc truyền giáo hình thanh như sau: từ năm 1840 – 1850 sau khi tham khảo cả một vùng rộng lớn này rải rác từ Cửa Lò sang Cửa Hội đến Vinh (khi đó còn gọi là Vịnh), một vùng dân cư có nếp sống nông thôn nghèo hầu hết thờ ông bà & 50% là chùa chiền của Đạo Phật. Các nhà thừa sai đã khéo léo gieo hạt giống Đức Tin vào các làng mạc và đã có tổ chức thành các làng công giáo. Đợi cho đến thời Đức Cha Ngô Gia Hậu (Gauthier ) đầu năm 1853 vào dịp lễ Phục Sinh, một vinh dự bất ngờ đến cho giáo xứ Cả Anh, được chính thức nhận là Trụ Sở Trung Tâm của miền truyền giáo (Chân Lộc) gọi đây là xứ Cả Anh (theo như các Cố Tây cắt nghĩa, Cả Anh: nghĩa là anh cả, sau này để gọi cho đúng việt ngữ đổi ra Làng Anh nghĩa là Anh của các làng khác. Vậy là sau 7 năm thành lập giáo phạn Vinh, thì giáo xứ Làng Anh được thành lập, một giáo xứ được các Cha thừa sai rất quan tâm. - Những yếu tố đáng lưu ý mà xứ Cả Anh được chính thức nhận là Xứ Cả 1853: Sống giữa một vùng chùa chiền nguy nga của các tôn giáo khác nhưng họ không bị lấn át bởi thế vô thần lẫn bụt thần. Luôn luôn vâng phục Giáo Hội và các Đấng coi sóc, gìn giữ và bảo vệ các Ngài qua những biến cố khó khăn nhất trong lịch sử xưa và nay. Bản chất dân thật thà, hiền lành, tốt bụng, cần cù, siêng năng, đoàn kết. Là địa danh trung tâm cho vùng Chân Lộc thời bấy giờ, chỉ sau mấy tháng đứa con đầu tiên đã ra đời là xứ Lộc Mỹ và tiếp tục sinh ra những xứ hạt khác theo lược đồ sau đây: II . LƯỢC ĐỒ GIÁO XỨ PHÁT TRIỂN CỦA GIÁO XỨ LÀNG ANH - GIÁO XỨ LÀNG ANH SINH RA: - Giáo xứ Lộc Mỹ (1853) à Giáo xứ Tân Lộc (1908) (nay là Giáo Hạt Cửa Lò). - Giáo xứ La Nham (1925). - Giáo xứ Mỹ Dụ (1869) - Giáo xứ Cầu Rầm 1888 (nay là Giáo Hạt Cầu Rầm). - Giáo xứ Gia Hoà (1889). - Giáo xứ Cam Lâm (1895). - Giáo xứ Phù Long (1920). - Giáo xứ Lập Thạch (1887). - Giáo xứ Trang Cảnh (1914). - Giáo xứ Yên Đại (1923). - Giáo xứ Làng Nam (1927) Tổng cộng 10 xứ và 2 giáo hạt được sinh ra từ giáo xứ Làng Anh. III. NHỮNG BƯỚC THĂNG TRẦM CỦA GIÁO XỨ LÀNG ANH Gíáo xứ Cả Anh cũng như giáo hội Việt Nam phải đương đầu với cơn bách hại khủng khiếp kéo dài cho tới năm 1888. Cuộc bắt đạo lúc đầu có vẻ thất thời tuÿ theo hứng của Vua Chúa. Nhưng tới khi Vua Gia Long nằm xuống năm 1820, các vua triều Nguyễn là Minh Mệnh, Thiệu Trị, Tự Đức, vì tinh thần bài ngoại và lầm tưởng theo Đạo là bỏ ông bà tổ tiên, đã ra lệnh trên toàn quốc triệt hạ thánh đường, xử tử các Giáo Sĩ và tất cả những giáo dân nào bất tuân lệnh nhà Vua. Những hành động này đã đưa tới việc liên quân Pháp và Tây Ban Nha can thiệp vào nội bộ Việt Nam , ép buộc vua Tự Đức ký hoà ước nhận quyền bảo hộ của Pháp, đồng thời chấm dứt việc sát hại người Công giáo năm 1883. 1. Vua Tự Đức (1847-1883): Có 13 Sắc Chỉ Nếu tính số Sắc Chỉ bắt đạo, dưới thời Tự Đức lên tới 13 Sắc Chỉ ban hành vào những năm 1848, 1851, 1855. Riêng trong năm 1857 có 4 Sắc Chỉ, năm 1859 có 2 Sắc Chỉ, và năm 1860 có 4 Sắc Chỉ cuối cùng. Nhiều lệnh như thế minh chứng quyết tâm nhà vua muốn tận diệt Đạo Thiên Chúa bằng mọi giá, và tận diệt suốt trong 36 năm chấp chính. Chúng ta sẽ thấy nội dung những sắc lệnh đó khủng khiếp tới mức độ nào! Đạo Công Giáo được định nghĩa không những như một Tả Đạo mà còn tệ hơn nữa, như một tôn giáo xấu xa, "một dịch tể". (Sắc Chỉ 7-6-1857) Lệnh cho các xã uỷ, cai tổng (Sắc Chỉ tháng 5 năm 1857): Ai không tuân theo sẽ bị cách chức (sắc Chỉ 7-6-1857) Lệnh cho Triều Đình và các Quan địa phương (Sắc Chỉ 24-8-1860). Theo các sắc lệnh trên đây, phải bắt tất cả mọi thành phần Công Giáo. Hết mọi thanh niên trên 15 tuổi phải trình diện thường xuyên theo thời gian nhất định (lệnh 17-1-1860). Người Công Giáo, dù học giỏi, có khả năng, cũng không được giữ chức vụ nào (lệnh 19-9-1855). Đặc biệt nhắm vào giới ngư phủ, vì họ luôn luôn di chuyển và thường là chỗ ẩn náu cho các Đạo Trưởng (lệnh 18-9-1855). Những người chứa chấp Đạo Trưởng sẽ bị phân thân và buông sông (lệnh 30-3-1851). Giáo dân không chịu đạp Thánh Giá sẽ bị khắc hai chữ Tả Đạo trên mặt và đi đầy biệt xứ (lệnh 18-9-1855). Ai cố chấp xưng đạo: Đàn ông sẽ bị cưỡng bách tòng quân, đàn bà bị tuyển làm nô tì cho các quan (lệnh 7-6-1857) Bắt các thành phần trong Hội Đồng Giáo Xứ (lệnh tháng 10 năm 1959) Binh sĩ Công Giáo không đạp ảnh Thánh Giá sẽ bị giải ngũ, bị khắc hai chữ Tả Đạo và bị đầy chung thân (lệnh tháng 12-1859). Giới Quan Lại Công Giáo: cả những ai đã chối Đạo cũng bị cách chức. Những ai trung kiên sẽ bị trảm quyết (lệnh 15-12-1859). Các nữ tu, không được cấp giấy thông hành để di chuyển ngoài địa phương mình đang ở. Vì họ là những liên lạc viên đắc lực. Ai không tuân lệnh sẽ bị tù chung thân, hay làm nô tì cho các Quan (lệnh 17-1-1860 và lệnh tháng 7-1860). Các Linh Mục Việt Nam , đạp Thánh Giá hay không đều bị phân thân để nêu gương. Linh Mục ngoại quốc thì bị trảm quyết, đầu phải treo luôn 3 ngày, rồi buông sông hay ném xuống biển (lệnh 15-9-1855). Các cơ sở Công Giáo, bị đốt phá và tiêu huỷ (lệnh 18-9-1855 và 8-12-1857). Nhất là cơ sở tại Vĩnh Trị, phải phá huỷ bình địa (lệnh 1-12-1857). 2. Những Cuộc Bách Hại Do Nhóm Văn Thân (1885-1886): Chính lý ra những cuộc bách hại đã chấm dứt dưới thời Tự Đức, vì theo khoản 9 của hiệp ước Giáp Tuất ký giữa Việt Nam và nước Pháp ngày 15-3-1874, vua Tự Đức đã ký nhận "quyền tự do theo Đạo và hành Đạo của người Công Giáo". Tuy nhiên lịch sử còn ghi chép là sau vua Tự Đức, sự bắt bớ cộng đoàn Công Giáo Việt Nam vẫn tiếp tục, không kém phần dữ dội tàn bạo, và diễn tiến trong hoàn cảnh rối ren khác biệt. Các vua kế vị Tự Đức là: - Hiệp Hoà, lên ngôi chấp chính được 4 tháng rồi sau đó bị ép buộc phải uống thuốc độc quyên sinh. - Kiến Phúc, lên ngôi lúc mới 15 tuổi. - Hàm Nghi, lên kế vị lúc 12 tuổi. Do đó, mọi quyền hành điều khiển quốc sự, giữa lúc đang phải đương đầu với ngoại xâm lại năm trong tay các vị đại thần: Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết. Kết quả đưa đến chỗ đại bất hạnh cho đất nước: Qua hai hiệp ước 1883 và 1884, Việt Nam mất nước về tay Thực Dân. Lãnh thổ chia làm 3, Nam kÿ và các thành phố Qui Nhơn, Đà Nẵng, Vinh, Hải Phòng và Hà Nội trở thành thuộc địa Pháp. Từ Thanh Hoá vào đến Bình Thuận thuộc Nam Triều, từ Ninh Bình ra Bắc do Khâm Sai Bắc Kÿ nhưng cả Trung và Bắc đều đặt dưới quyền Bảo Hộ của Pháp. Quyền thần Tôn Thất Thuyết mưu đánh úp Pháp ở thành Mang Cá nhưng thất bại, kinh thành Huế chìm trong biển lửa và chết chóc. Vua Hàm Ngi bỏ kinh thành chạy về Tân Sở, xuống chiếu Cần Vương kháng Pháp. Như một cục than hồng ném vào biển dầu, phong trào Văn Thân Cần Vương bùng lên khắp nơi, tự động tự phát, với khẩu hiệu "Bình Tây Sát Tả" lan rộng trên khắp ba miền Bắc Trung Nam, và con vật hy sinh, một lần nữa, cũng lại là người Công Giáo rải rác trên khắp toàn quốc! Cuộc bách hại tàn ác vì lợi dụng hoàn cảnh "đục nước béo cò": chỉ trong mấy năm văn Thân, số người Công Giáo bị tàn sát vì tín ngưỡng đã lên cao gần bằng tổng số tín hữu đã hy sinh trong hơn hai thế kỷ bách hại, từ đời các Chúa Trịnh Nguyễn cho tới hết đời Tự Đức. Những cuộc tàn sát thật ác liệt rùng rợn, từng lớp người, kể ra từng trăm từng ngàn, cứ mỗi lần phải qua một cơn bách hại là cứ tiếp tục ngã xuống, như những trái sung rụng trước cơn gió lộng! Trọng điểm nhất là thời kỳ này giáo xứ Làng Anh đã cùng chịu chung số phận mọi người công giáo. Phong trào Văn Thân, Cần Vương với khẩu hiệu "Bình Tây Sát Tả" giáo dân xứ Làng Anh cũng đã chứng kiến nhiều cuộc tử đạo tập thể tại quảng trường Quán Bàu. 3. Phong trào giảm tô cải cách: 1930 -1931 những cuộc mit-tinh, biểu tình đốt phá các nhà tri huyện rồi kéo đến nhà thờ xứ. Nhưng do sự khôn khéo, biến báo cha ông, giáo xứ Làng Anh đã nhanh chóng bố trí cảnh thờ tự thành nơi chùa chiền, họ đã xây cất các đền miếu giả trong thôn làng, cất dấu đồ thờ tự, kiệu rồng nơi bàu sâu (Kiệu rồng 157 năm nay con lưu giữ tại giáo xứ ) nên những đoàn quân của Văn Thân lướt qua mà xứ đạo không bị tàn phá, Giáo xứ Làng Anh lúc đó lại nơi ẩn náu an toàn cho các nhà thừa sai. 4. Giai đoạn chia đôi đất nước: 1951 – 1952 (dập tắt được tổ chức Liên Đoàn Công giáo) sau đó không lâu hiệp định Genève chia đôi đất nước rơi vào cảnh chiến tranh tang tóc của 2 miền Nam Bắc, giáo xứ Làng Anh cũng theo vận mệnh chung của đất nước, nhà thờ, nhà xứ đều bị bom bỏ tan hoang, hiện còn dấu tích của chiến tranh, 2 hố bom bên nhà phòng nay là ao cá, những trân mưa bom làm cho nhà xứ bị chôn vùi trong đống đất, đó là những ngày kinh hoàng nhất, có ngày số chết 40 người, nhưng đặc biệt nhờ sự che chở của Mẹ Maria người công giáo lại không bị tổn thất về nhân mạng. IV. NHỮNG BIẾN ĐỘNG DÂN SỐ 1. - 1945 bị nạn đói một số đông giáo dân Làng Anh phải đi tha phương cầu thực và bị chết đói không trở lại. Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chánh Pháp tại Việt Nam . Trước tình thế này vai trò của các vị Thừa Sai ngoại quốc càng trở nên khó khăn và số ứng sinh linh mục Việt Nam đủ điều kiện làm con số linh mục tăng thêm nhiều. Toà thánh quyết định "Việt Nam Hoá" hệ thống lãnh đạo Giáo Hội qua việc trao cho Giám Mục bản quốc: Hà Nội cho Đức Cha Trịnh Như Khuê năm 1950, Bắc Ninh cho Đức Cha Hoàng Văn Đoàn năm 1950, Vinh cho Đức Cha Trần Hữu Đức năm 1951, Hải phòng cho Đức Cha Trương Cao Đại năm 1953. 2. Năm 1954, hiệp định Genève chia đôi đất nước khiến gần 750.000 giáo dân Công Giáo miền Bắc phải di cư vào miền Nam, một nửa giáo dân Làng Anh cũng theo đoàn di cư khăn gói lên đường vào Nam. Dân số Làng Anh sau biến cố này cả xứ chỉ còn lại 775 người. Cuộc sống thầm lặng chung của giáo hội Miền Bắc dã kéo dài 40 năm chia cắt 2 miền Nam Bắc dân số công giáo tại Giáo xứ Làng Anh cũng 2000 nhân khẩu. 3. - 1975 biến cố thống nhất Đất Nước, lại một lần nữa khoảng 400 người lại lên đường vào miền Nam làm kinh tế, con số còn lại 1600 người chia làm 4 giáo họ: Họ Làng Anh, Họ Ân Hậu, Họ Tân Thành, Họ Kim Ân. Nằm trên địa bàn hành chính của 3 xã: xã Nghi Phong, xã Nghi Đức, xã Nghi Ân thuộc huyện Nghi Lộc, diện tích tổng quát chiều rộng 2,5 km rải dài 5 km tổng cộng 11km2. Tất cả các giáo họ đều có nhà thờ. Nơi trung tâm phụng vụ chung của cộng đoàn là nhà thờ giáo xứ đã được xây dựng lại năm 1995 do linh mục Phêrô Nguyễn Văn Thiện. Ðược sự chăn dắt của các Chủ Chăn, giáo dân Làng Anh đã sớm ý thức về ơn gọi và chỗ đứng của mình trong Giáo Hội, nỗ lực làm việc tông đồ và góp phần rất xứng đáng trong công việc xây dựng Giáo Xứ và sống đạo trong mọi hoàn cảnh. V. CÁC LINH MỤC CON CÁI GIÁO XỨ: Cha Mathêu Thọ - quê Làng Anh - chịu chức linh mục 1867 - từ trần tại Kẻ Tiểu. Cha Phêrô Thế - quê Ân Hậu - chịu chức linh mục 1892 - từ trần tại quê. Cha Phêrô Vệ - quê Ân Hậu - chịu chức linh mục 1892 - từ trần tại Yên Phú 1939. Cha Gioan Hồi - quê Làng Anh - chịu chức linh mục 1904 - từ trần tại Lộc Thuỷ 1942. Cha F.x. Đông - quê Ân Hậu - chịu chức linh mục 1910 - từ trần tại Kẻ Đông 1951. Cha Phaolô Quyền- quê Làng Anh - chịu chức linh mục 1912 - từ trần tại Mỹ Hoà. Cha Giuse Thân - quê Làng Anh - chịu chức linh mục 1927 - từ trần tại Văn Thành 1965. Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp - quê TânThành - chịu chức linh mục 8-8-1972. Nay là giám mục Giáo Phận Vinh. VI. CÁC LINH MỤC COI SÓC GIÁO XỨ: Trực tiếp chăm sóc Giáo xứ, từ bước khởi đầu khi Giáo sở được chính thức thành lập vào năm 1853 cho đến nay, năm 2004, có tất cả 22 linh mục quản xứ & phụ trách: Cha Bảo - Quản xứ - từ 1884 đến 1893 Cha Đoài - Quản xứ - từ 1893 đến 1901 Cha Thế - Quản xứ - từ 1901 đến 1905 Cha Tính - Quản xứ - từ 1905 đến 1910 Cha Trạch - Quản xứ - từ 1910 đến 1921 Cha Khoa - Quản xứ - từ 1921 đến 1927 Cha Tân - Quản xứ - từ 1927 đến 1931 Cha Biện - Quản xứ - từ 1931 đến 1937 Cha Đường - Quản xứ - từ 1937 đến 1945 Cha Thư - Quản xứ - từ 1945 đến 1946 Cha Huyên - Quản xứ - từ 1947 đến 1951 Cha Khâm - Quản xứ - từ 1951 đến 1958 Cha Liêm - Phụ trách - từ 1958 đến 1959 Cha hạt Lê - Phụ trách - từ 1959 đến 1962 Cha Liêm - Phụ trách - từ 1962 đến 1966 Cha Nho - Quản xứ - từ 1966 đến 1974 Cha Danh - Quản xứ - từ 1974 đến 1987 Cha Thiện - Quản xứ - từ 1987 đến 1998 Cha Nho - Phụ trách - từ 1998 đến 2001 Cha Lợi - Phụ trách - từ 2001 đến 2002 Cha Thắng - Phụ trách - từ 2002 đến 2003 Cha Nhàn - Quản xứ - từ 2003 đến 2010. (tài liệu do LM Quản xứ Raphael Trần-Xuân-Nhàn) Nguồn : www.tinvui.org

Hình ảnh nhà thờ Giáo xứ Làng Anh

Hình ảnh Giáo xứ Làng Anh Khai mạc Tuần Chầu lượt (5/5/2018)

Nguồn : Website GP Vinh

Bổ sung thông tin về Giáo xứ Làng Anh  xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com 

[Trở về đầu trang ]